بزرگنمايي:

پیام آذری- آتش نشانان، قهرمانان اصلی تلاش برای خاموش کردن آتش افتاده بر جان بازار تاریخی تبریز بودند که به طور خستگی ناپذیر برای مهار، اطفا و لکه گیری آتش در سرای «ایکی قاپیلار» کوشیدند، اما مثل همیشه در حاشیه ماندند و تلاش بی دریغ شان بازنمایی رسانه ای چندانی نداشت.
در تبیین اهمیت تلاش آتش نشانان تبریز برای کنترل و اطفای آتش سوزی بازار بزرگ تبریز، ذکر این نکته کافی است که از مجموع 29 مصدوم این حادثه، 16 نفر را تلاشگران آتش نشان تشکیل می دادند؛ از سوی دیگر گزارش های تصویری منتشر شده از بازار در حین و بعد از آتش سوزی، حاوی تصاویری از آتش نشانانی است که از شدت خستگی نیمه بیدارند و با این وجود برای از بین بردن کوچک ترین گدازه های آتش زیرخاکستر می کوشند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی برای انعکاس گوشه ای از کوشش های فداکارانه آتش نشانان در حادثه آتش سوزی سرای «ایکی قاپیلار» بازار تاریخی تبریز، به سراغ این «آذر به جانان» رفت که مشروح آن در زیر می آید؛
معاون عملیات سازمان آتش نشانی شهرداری تبریز در این خصوص می گوید: با توجه به گسترش آتش سوزی، ساعت 22 و 30 دقیقه شامگاه روز چهارشنبه، با اعلام شهروندان مبنی بر مشاهده دود در سمت پاساژ شمس، بلافاصله نیروهای آتش نشانی ایستگاه های یک و 11 به محل اعلامی اعزام شدند.
جلیل ستاری اضافه می کند: نیروهای اعزامی متوجه می شوند که آتش سوزی از خیابان روبرویی پاساژ شمس و از داخل بازار تبریز است و بر این اساس درخواست نیروی کمکی می کنند و در پی این اعلام تمامی نیروهای دیگر 12 ایستگاه به محل اعزام می شوند.
وی اضافه می کند: با توجه به گسترش سریع آتش 150 نفر آتش نشان به همراه 50 نفر از نیروهای بازنشسته، داوطلب و نیروهای در حال استراحت در محل برای اطفای حریق حضور یافتند.
ستاری می گوید: گسترش آتش سوزی قبل از رسیدن نیروهای آتش نشانی رخ داده بود و بیش از 80 درصد منطقه به طور کامل شعله ور شده بود که اگر نگهبانی در محل حضور داشت، قبل از گسترش آتش اعلام حریق صورت می گرفت و تا این حد خسارت وارد نمی شد.
وی با بیان اینکه آتش نشانان با جان و دل از هفت نقطه عملیات را شروع به عملیات اطفا می کنند، ادامه می دهد: در ادامه عملیات اطفای حریق، نیروهای آتش نشانی پتروشیمی، خسروشهر، سردرود و پدافند هوایی نیز برای کمک در محل حاضر می شوند.
معاون عملیات سازمان آتش نشانی شهرداری تبریز می گوید: تمامی نیروهای نظامی و امدادی نیز در همان ساعات اولیه در محل حضور یافتند.
وی اضافه می کند: وجود مواد سریع الاشتعال همچون اسپری ها، ادکلن ها و کارتن ها، عامل اصلی گسترش آتش سوزی و عدم اطلاع رسانی بموقع دلیل مضاعف بود.
ستاری اضافه می کند: متاسفانه حضور شهروندان نیز در محل حادثه بقدری بود که موجب ایجاد ترافیک در محدوده بازار شده بودند و ما برای انتقال شیلنگ های آتش نشانی با مشکل مواجه می شدیم.
وی ادامه می دهد: با وجود اینکه شعله های آتش زبانه می کشیدند، خوشبختانه هیچ آتش نشانی دچار مشکل جدی نشد و 17 مصدوم سرپایی درمان شدند و 2 مصدومی هم که به بیمارستان منتقل شده بودند، ترخیص شدند.
معاون عملیات سازمان آتش نشانی شهرداری تبریز می گوید: در ابتدا از خاموش کننده ها و تجهیزات و شیرهای هیدراتی که در داخل بازار تعبیه شده بود، استفاده شد ولی با توجه به گسترش آتش نیاز بود که از آب پرفشار استفاده کنیم که به این منظور 45 دستگاه خودروی آتش نشانی در محل مستقر شدند.

** تا جان دارم آتش نشان هستم
«محمدرضا وظیفه» که یکسالی است با 35 سال خدمت در آتش نشانی بازنشسته شده ، از همان دقایق اولیه با شنیدن اخبار مربوط به آتش سوزی در فضای مجازی به همراه پسرش خود را به محل می رساند و در کنار دیگر آتش نشانان برای اطفای حریق تلاش می کند.
این آتش نشان فداکار می گوید: آتش نشانی عشق است و علاقه؛ نمی توانستم با شنیدن حادثه به این بزرگی بی خیال در خانه بمانم و از دور نظاره گر تلاش آتش نشانان باشم.
وی ادامه می دهد: با شنیدن خبر بلافاصله خود را به محل رساندم و از ساعت 23 شامگاه چهارشنبه تا ساعت 3 و نیم بامداد پنجشنبه که آتش سوزی به طور ماکل مهار شد، در کنار سایر آتش نشانان برای اطفای حریق تلاش کردم.
وظیفه می افزاید: همکارانم با دیدن من تعجب کرده بودند و می گفتند تو دیگر بازنشسته شدی و می توانی در عملیات شرکت نکنی، ولی من قبول نکردم و گفتم یک آتش نشان هیچ وقت بازنشسته نمی شود، به خصوص در چنین شرایطی باید در کنار شما برای اطفای حریق تلاش کنم.
وی اضافه می کند: در سال 1388 نیز سرای «ایکی قاپیلار» بازار بزرگ تبریز دچار حریق شده بود که اطفای کامل آن 2 روز طول کشید؛ من در آن دوران شیفت کاری نبودم ولی با شنیدن حادثه بلافاصله خودم را به محل رساندم، در آن حادثه از ناحیه دست و صورت دچار سوختگی و یک هفته بستری شدم.
این آتش نشان بازنشسته می گوید: در سال 1385 مادر همسرم در بیمارستان بستری بود و برای عیادتش در راه بیمارستان بودم که مطلع شدم بازار چرم تبریز دچار حریق شده که در آن لحظه همسر و فرزندانم را سوار تاکسی کردم و با وجود اینکه شیفت کاری من نبود، خودم را به محل حادثه رساندم.
وی تاکید می کند: تا زمانی که جان در بدن دارم و نفس می کشم، یک آتش نشان هستم و با جان و دل برای نجات مردم تلاش می کنم؛ برای یک آتش نشان بازنشستگی مفهومی ندارد و در مواقع بحران در کنار همکارانش خواهد بود.

** ایثارگری در خون آتش نشانان نهفته است
«کاظم بهبودی»، فرمانده ایستگاه 21 سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز نیز که 12 سال سابقه فعالیت در آتش نشانی را دارد، می گوید: 21ایستگاه آتش نشانی در تبریز وجود دارد و در هر منطقه ای که حریق و حادثه ای رخ دهد، تمامی ایستاه ها مطلع می شوند.
وی ادامه می دهد: شامگاه چهارشنبه با اعلام آتش سوزی در بازار تبریز با توجه به گستردگی شعله های آتش تمامی ایستگاه ها به همراه تجهیزات به محل اعزام شدند و در همان دقایق اولیه اعلام تمامی ایستگاه ها به محل رسیده بودند.
بهبودی با اشاره به آتش سوزی سرای «ایکی قاپیلار» بازار تبریز در یک دهه قبل می گوید: این بی انصافی است که مردم بگویند آتش نشانی هیچ اقدامی در این سال ها برای جلوگیری از آتش سوزی و گسترش آتش در بازار تبریز نکرده است.
وی می افزاید: از 2 سال قبل شیرهای هیدارتی و تجهیزات آتش خاموش کن در سراسر بازار بزرگ تبریز توسط اتش نشانی نصب شده و در این مدت آموزش های لازم توسط کارشناسان خبره آتش نشانی به بازاریان تبریز داده شده است.
فرمانده ایستگاه 21 آتش نشانی می گوید: در این وضعیت اقتصادی به باد رفتن اموال کسبه این سرا بسیار سخت است، ولی از بازاریانی که بارها نحوه انبارداری به آنها آموزش داده شده بود، ولی متاسفانه جدی نگرفته بودند، گله مندم.
وی با اشاره به شدت آتش سوزی و گستره آن در سرای «ایکی قاپیلار» می گوید: آتش نشانانی که به دل آتش می زنند از دستگاه تنفسی استفاده می کنند و فرماندهی با توجه به مکالمه با بی سیم از دستگاه تنفسی نمی تواند استفاده کند، به خاطر همین دچار دودزدگی شدم ولی با درمان سرپایی که توسط نیروهای اورژانس انجام شد به محل حادثه بر گشتم.
بهبودی تاکید می کند: در این حادثه با توجه به دود زیادی که در محل وجود داشت، تمامی پرسنل آتش نشانی دچار دودزدگی شدند و تا یک هفته دچار مشکلات تنفسی خواهیم بود و این امری بدیهی است، ولی با وجود این آتش نشانان با جان و دل به مردم خدمت می کنند.
وی اضافه می کند: آرزوی یک آتش نشان این است که مردم هرگز دچار حادثه نشوند، ولی وقتی حادثه ای رخ می دهد آتش نشانان با جان و دل وارد میدان عمل می شوند تا از جان و مال مردم حفاظت کنند و در آن لحظه هرگز به داشته های خود و خانواده خود فکر نمی کنند و فقط حفاظت از حادثه دیدگان مهم ترین دغدغه یک اتش نشان است.
فرمانده ایستگاه 21 سازمان آتش نشانی شهرداری تبریز می گوید: بارها در زمان وقوع حادثه با آتش نشانان بدرفتاری شده، ولی در آن لحظه هیچ به دل نگرفته ایم و برای نجات جان و مال حادثه دیدگان تلاش کرده ایم.
وی از شهروندان درخواست می کند در هنگام مشاهده خودروهای آتش نشانی راه را برای عبور آنها باز کنند.
آتش‌سوزی در در سرای «ایکی قاپیلار» بازار تاریخی تبریز از ساعت 22 چهارشنبه 18 اردیبهشت آغاز و پس از 5 ساعت مهار شد، اما لکه گیری آتش توسط آتش نشانان تا بعد از ظهر پنجشنبه ادامه داشت.
بازار بزرگ تاریخی تبریز به عنوان بزرگ ترین بازار سرپوشیده جهان با وسعتی افزون بر 27 هکتار به شماره 1097 در شهریور سال 1354 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
این مجموعه در نهم مرداد ماه 1389 نیز به عنوان دوازدهمین اثر جهانی ایران در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد.