بزرگنمايي:

پیام آذری - گردشگری صنعتی است که طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، 10 درصد از مشاغل جهان را در برمی‌گیرد و برای ایجاد فرصت‎های شغلی بیشتر و بهتر برای افراد به ویژه جوانان و زنان نیاز است که در مقاصد گردشگری، سیاست‎های هدفمند و کاربردی و با در نظر گرفتن میزان مشارکت جامعه محلی و شرایط منطقه اتخاذ شود.

در کشور ایران نیز وابستگی اقتصاد به نفت به عنوان یکی از مهم‎ترین عیب‌های ساختاری ایران در بیانیه‎ی گام دوم انقلاب آمده است و با توجه به پتانسیل‎های ایران در زمینه گردشگری، می‌توان با توسعه این صنعت در کشور، زمینه رونق اقتصادی و رهایی از این وابستگی را فراهم کرد.
در این راستا میزگرد تخصصی از سوی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و مرکز گردشگری سهند سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی با هدف بررسی وضعیت گردشگری استان آذربایجان شرقی برگزار شد.
محورهای این میزگرد در چهار بخش سهم صنعت گردشگری استان در زمینه اشتغال، آموزش و مهارت ( با تاکید بر شعار سازمان جهانی گردشگری در سال 2019)، چالش‌های توسعه صنعت گردشگری در استان و ارائه راهکار عملی، جایگاه صنعت گردشگری استان در اسناد فرادستی و نقش دانشگاه‎های منطقه در زمینه توسعه گردشگری آموزشی تعیین شده بود.
«محمد اسماعیل سعیدی» نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیو فرهنگی مجلس، «محمدرضا عیوضی» دکتری آموزش گردشگری و مدرس دوره‎های گردشگری، «احمد حمزه زاده» قائم مقام مدیر کل، معاون گردشگری و معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، «رضا خلیلی» مدیر عامل سازمان توسعه گردشگری شهرداری تبریز و «یوسف دادش زاده» معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس در این میزگرد حضور داشتند.
در ابتدای این میزگرد معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی واحد استان آذربایجان شرقی با معرفی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و مرکز گردشگری سهند جهاد دانشگاهی به عنوان مجموعه‌هایی دانشجویی که زیر نظر این معاونت فعالیت می‌کند، گفت: ایسنا در طول سال با دقت و ریز بینی هرچه تمام، گزارشات متعددی در حوزه گردشگری منتشر می‎کند و مرکز گردشگری سهند نیز با هدف کمک به توسعه گردشگری در سطح‏‌های مختلف به ویژه در سطح دانشگاه راه اندازی شده است و در نظر دارد که مباحث گردشگری را به صورت تخصصی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و میزگرد حاضر در این راستا برگزار شده است.

دانشگاه‎ها نخواسته و یا نتوانسته‎اند نقش موثری در این زمینه ایفا کنند
احد حاجی بلند با اشاره به جایگاه مهم دانشگاه‎ها در توسعه گردشگری، بیان کرد: تا به این لحظه متاسفانه دانشگاه‎ها نخواسته و یا نتوانسته‎اند نقش موثری در این زمینه ایفا کنند و انتظار داریم با وارد شدن به حوزه گردشگری به صورت عملیاتی، راهکارهای عملی برای حل چالش‎ها و رفع موانع توسعه گردشگری در استان ارائه دهند.
وی معتقد است که دانشگاه‌های تبریز در حوزه علوم انسانی از جمله گردشگری نیاز به باز تعریف جدی دارند و البته جای دانشکده مطالعات گردشگری در شمالغرب کشور خالی به نظر می‎رسد.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود تغییر کاربری خانه‎های تاریخی در تبریز و هویت بخشیدن به آن‎ها را در جذب گردشگر موثر دانست و افزود: خانه‎های تاریخی متعددی در تبریز وجود دارند که می‌توان با اختصاص دادن فضای این خانه‎ها به عنوان مثال به هنرمندان، نمایشگاه‎ها و کارگاه‎های صنایع دستی برگزار کرد. از سویی متاسفانه شاهد بودیم در جریان رویداد تبریز 2018، یخچال تاریخی قائم مقام و حمام نوبر به دلیل اختلافات بین دستگاه‎ها بسته بودند و این زیبنده شهر گردشگری چون تبریز نیست.
تبریز و مراغه در لیست مقاصد گردشگری کمتر شناخته شده هستند
حاجی بلند بیان کرد: علی رغم ثبت دو شهر تبریز و مراغه در فهرست 10 شهر برتر تاریخی و فرهنگی، این شهرها هم‎چنان در لیست مقاصد کمتر شناخته شده قرار دارند و جزو انتخاب‎های اول گردشگران برای سفر نیستند و در این راستا پیشنهاد می‌کنیم که برای معرفی هرچه بهتر جاذبه‎های گردشگری شهر، رویدادها و حتی مراسم گرامیداشت روز جهانی گردشگری در کنار جاذبه‎های گردشگری استان هم‎چون موزه قاجاریه برگزار شود تا در سطحی گسترده این مکان‎ها معرفی شوند.
عملیات بهسازی مقبره الشعرا به کندی پیش می‎رود
وی با اشاره به وضعیت نامناسب مقبره الشعرا تبریز، گفت: در این مجموعه عرفا و شاعران زیادی از جمله شهریار آرمیده‎اند و متاسفانه مشاهده می‎شود که عملیات بهسازی آن به کندی پیش می‎رود، علی رغم اینکه بازسازی و نوسازی این مجموعه مهمترین و با اولویت ترین پروژه فرهنگی و اجتماعی کلانشهر تبریز به شمار می‌رود. واقعا چه عوامل و مسائلی باعث به وجود آمدن چنین شرایطی شده است؟.
افتتاح موزه فرش سال‎هاست که مطرح است و هنوز به جایی نرسیده است
وی ادامه داد: موضوع افتتاح موزه فرش سال‎هاست که مطرح است و هنوز به جایی نرسیده است. گردشگران موقع سفر به تبریز به عنوان پایتخت فرش دستباف انتظار دارند که نمونه‎هایی از فرش‌های اصیل منطقه را مشاهده کنند و با هنر و صنایع دستی این منطقه بیشتر آشنا شوند.
حاجی بلند نصب تابلوهای معرفی جاذبه‎های گردشگری استان در مسیرهای ارتباطی دورن استانی و برون استانی، ایجاد یگان ویژه پلیس و شهرداری ویژه بازار تاریخی تبریز به عنوان بزرگ‎ترین بازار سرپوشیده جهان و راه‎اندازی مراکز تفریحی فاخر از قبیل پارک‌های آبی، باغ پرندگان و باغ وحش و غیره را در تبریز ضروری دانست.
مشخص نیست که به چه شیوه و با کدام شاخص و ابزار می‎خواهیم گردشگری را در کشور رونق دهیم

نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در این میزگرد با بیان اهمیت تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارت، گفت: طبق نظر کارشناسان اقتصادی، برای عبور از شرایط فعلی گردشگری یکی از راهکارهای عملی محسوب می‏ شود و بر اساس بررسی‎های کمیسیون فرهنگی و مرکز پژوهش‎های مجلس به این نتیجه رسیدیم که در شرایط فعلی نیاز به تشکیل وزارت در این حوزه است.
محمد اسماعیل سعیدی ادامه داد: از مزیت‎های وزارت این است که فردی که در راس آن قرار می‎گیرد، حداقل چهارسال ثبات مسئولیت دارد و در طول چهارسال گذشته دولت آقای روحانی مشاهده کرده‎ایم که چندین مسئول پشت سر هم عوض شده‎اند و به دنبال آن مشکلات متعددی ایجاد شده است.
وی افزود: به عنوان مثال، بعد از جلسات و بازدیدهای متعدد به همراه خانم احمدپور، رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، توانسته بودیم که ابعاد موضوع تبریز 2018 را در ذهنش جا بیندازیم و در آخرین سفرش به تبریز هم تقریبا متوجه تمام مشکلات و زوایای مختلف این رویداد شده بود و با صراحت اعلام کرد که موقع بازگشت به تهران، تصمیمات و برنامه‎های لازم را ابلاغ می‌کند که بعدها دوباره رییس سازمان عوض شد و رویداد تبریز 2018 در این شرایط آسیب دید.
وی با اشاره به دیگر مزیت‎های تشکیل وزارت میراث فرهنگی، تاکید کرد: سازمان باید در قبال فعالیت‎ها و برنامه‎ها پاسخ‌گو باشد و از سویی اعتبار و بودجه‎ی در نظر گرفته شده برای سازمان در حد معاونت ریاست جمهوری بود و مورد سوم هم اختیاراتی است که در حال حاضر به وزارتخانه داده شده است.
سعیدی با بیان این که اتکا به اقتصاد گردشگری به عنوان یکی از مولفه‎های اقتصاد بدون نفت، گفت: مسئله اصلی این است که هنوز به اهمیت گردشگری و سهم ایران در کسب درآمد از گردشگری کمتر توجه شده است. از طرفی در اسناد بالادستی شیوه توسعه گردشگری و بهره‌برداری از این صنعت به طور کامل روشن نشده است و مشخص نیست که به چه شیوه و با کدام شاخص و ابزار می‎خواهیم گردشگری را در کشور رونق دهیم.
گردشگری می‎تواند در آینده برای کشور درآمدزا باشد
وی تاکید کرد: حدود پنج سال است که طرح مهندسی فرهنگی کشور که گردشگری هم جزو آن است، تمام شده ولی بلاتکلیف مانده است است. معتقدم که گردشگری خود می‎تواند در آینده برای کشور درآمدزا باشد ولی فعلا نیاز است که بودجه لازم برای تامین زیرساخت‎ها اختصاص داده شود تا به مرور تعداد گردشگران بیشتر شود و چرخ اقتصاد گردشگری در کشور به حرکت درآید.
وی هم چنین در خصوص مقبره الشعرا گفت: گردشگران برای بازدید از جاذبه‎های تاریخی به استان ما سفر می‌کنند و باید وضعیت این مجموعه سریعا بهبود یابد. در گذشته ردیف بودجه این مکان حذف شده بود و خوشبختانه در بودجه 98 آن را احیا کردیم و با آقای نوبخت، قرار شده است که کل بودجه را بدهند تا حداقل بخش‎هایی از طرح به پایان برسد.
سعیدی در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به مشکلات بیمه راهنمایان گردشگری، یاد آور شد: در حال حاضر دولت از بابت بیمه به سازمان متولی بدهکار است و از این رو دیگر زیر بار این مسئولیت نمی‎رود. برای حل این موضوع باید در مرحله اول منابع پایدار برای آن مشخص شود و یکی از منابع پایدار، فروش نفت است و این خود نوسانات متعددی دارد. از سویی معتقدم حتی خود گردشگری می‎تواند به عنوان یکی از منابع درآمدی مطرح شود و صرف هزینه در این زمینه نوعی سرمایه گزاری است.
موانع سرمایه گزاری باید رفع شود
وی با اشاره به اهمیت ورود بخش خصوصی به گردشگری و حل موانع سرمایه گزاری، بیان کرد: سرمایه‎گزاری را می‌شناسم که سه سال است که در حوزه گردشگری سرمایه گذاری می‌کند و الان با مشکلات و موانع متعددی روبه رو شده و750 میلیارد سرمایه‎اش متوقف شده است و در حالیمه حل مشکلات و از سر گیری این پروژه، برای حدود 7000 نفر اشتغالزایی ایجاد می‎کند.
موزه چاپ و نشر و موزه راه آهن در تبریز راه اندازی می‎شود
وی همچنین از راه اندازی موزه چاپ و نشر و موزه راه آهن در تبریز خبر داد که مبلغی هم برای تسریع امور نظر گرفته شده است و امیدوار است که توسعه صنعت گردشگری در استان رونق می‎یابد.
سعیدی استفاده هرچه بیشتر از رایزنان فرهنگی، توجه به آداب و رسوم و فرهنگ کشور به عنوان یکی از انگیزه‎های سفر به ایران، دور شدن از حساسیت و توهمات بی جا و داشتن نگاه واقع بینانه و تخصصی به گردشگری را مهم دانست.
آذربایجان شرقی از مسیر زمینی با کشورهای ارمنستان، جمهوری آذربایجان، جمهوری خودمختار نخجوان، گرجستان، ترکیه و عراق در ارتباط است

رییس سازمان توسعه گردشگری شهرداری تبریز نیز در این میزگرد در خصوص موقعیت ویژه استان در کشور، گفت: حدود 40 درصد از گردشگران به صورت زمینی مسافرت می‎کنند و آذربایجان شرقی از مسیر زمینی با کشورهای ارمنستان، جمهوری آذربایجان، جمهوری خودمختار نخجوان، گرجستان، ترکیه و عراق در ارتباط است و این موقعیت شاخص در دیگر استان‎های کشور وجود ندارد و البته برای پوشش مسیرهای هوایی باید فرودگاه بزرگ و مجهزی را در تبریز راه اندازی شود.
رضا خلیلی با بیان این که حدود 70 درصد جمعیت جهان در شهرها مستقر هستند، افزود: متولی اصلی اداره شهر ، شهرداری‎ها هستند و سال‎ها بود که از این امر غافل شده بودیم که از سال 93، شهرداری تبریز برای اولین بار سازمان توسعه گردشگری را راه اندازی کرد تا با استفاده از قدرت مالی و توان اجرایی شهرداری بتواند بیش از پیش گردشگری را در شهر رونق دهد. در این راستا به منظور معرفی تبریز در سطح جهانی، از سوی سازمان در زمینه تبلیغات چند رسانه‎ای و حضور در نمایشگاه‏های بین‎المللی فعالیت‎هایی انجام شده است.
وی با اشاره به فعالیت‎های شهرداری تبریز در زمینه گردشگری گفت: در گذشته شهرداران، آثار تاریخی را تخریب می‎کردند و امروزه شهرداری تبریز آثار تاریخی را تملک می‎کند و پروژه خانه نیکدل، خانه کلکته چی، راه اندازی موزه فوتبال، کفسازی بازار تاریخی تبریز، بهسازی تاسیسات و مرمت ایکی قاپلی بازار از جمله این فعالیت‌هاست و الان شهرداری تبریز را به عنوان الگوی توسعه گردشگری در میان دیگر شهرداران می‎دانند.
شهرداری تبریز به صنعت گردشگری به دید درآمدزایی نگاه می‎کند
وی ادامه داد: شهرداری تبریز به مرور به صنعت گردشگری به دید درآمدزایی نگاه می‎کند و مقرر شده است بازدید از موزه‎های شهرداری با تهیه بلیط باشد و یا راه اندازی کافه و رستوران در بازار تاریخی تبریز با حضور بخش خصوصی از دیگر اقدامات است.
خلیلی هم‎چنین با اشاره به رویداد تبریز 2018 ، یاد آور شد: با وجود مشکلات متعدد در خصوص این رویداد، از جنبه‎های مثبت آن می‎توان به معرفی تبریز به عنوان مقصد گردشگری بکر در سطح ملی و بین‎المللی و ایجاد حساسیت و توجه در خود شهروندان در مورد توسعه گردشگری در تبریز اشاره کرد که بدون وجود شهرداری در کنار دیگر دستگاه‎ها این امکان فراهم نمی‏شد.
گردشگری جزو صنعت‎هایی است که با سرمایه‎گزاری کم، می‎توان فرصت‎های شغلی متعددی ایجاد کرد
وی در خصوص سهم گردشگری در ایجاد اشتغال، تاکید کرد: گردشگری جزو صنعت‎هایی است که با سرمایه‎گزاری کم، می‎توان فرصت‎های شغلی متعددی ایجاد کرد به طوریکه طبق آمارهای جهانی با ورود هر گردشگر به کشور برای حدود چهار الی شش نفر شغل مستقیم و برای 10 الی 12 نفر شغل غیر مستقیم ایجاد می شود .
وی افزود: طبق آخرین آمار سازمان جهانی گردشگری حدود بیش از یک میلیارد گردشگر در جهان سفر در حال سفر هستند و در کشور ما نیز به دلیل این که سنجش دقیق میزان ورود گردشگران از مبادی ورودی کشور، میزان اقامت و مسیر حرکت آنان به نوعی مشکل است، نیاز است که بیشتر در این زمینه کار شود تا بر اساس آن بتوان برنامه‌ریزی دقیقی در حوزه گردشگری تدوین شود.
در برنامه پنج ساله شهرداری با نگرش وسیع و تخصصی به گردشگری توجه شده است
خلیلی با بیان این که طبق آمار سازمان جهانی گردشگری حدود 55 درصد گردشگران با انگیزه تفریحی سفر می‎کنند، گفت: شهرداری تبریز در این زمینه و ایجاد مراکز تفریحی برنامه‎هایی در دست اجرا دارد و در برنامه پنج ساله شهرداری با نگرش وسیع و تخصصی به گردشگری توجه شده است. البته باید در اسناد بالادستی استان بازنگری شود و احکام و برنامه‎ها نیاز به بررسی دارد.
تبریز جزو 100 شهر جهان است که بیش از 1000 سال قدمت دارد

دکتری گردشگری و مدرس دوره های تخصصی گردشگری نیز در این میزگرد خاطرنشان کرد: تبریز زمانی لوکوموتیو ایران بود و تصمیمات مهم در زمان مشروطه از این جا به تهران منتقل می‎شد که این امر نشان از عظمت و تاریخ غنی این شهر دارد. گفته می‎شود که در دنیا 1000 شهر است که عمر آن بیش از 100 است و 100 شهر است که عمر آن بیش از 1000 سال است و تبریز هم جزو این دسته است که بیش از سه هزار سال قدمت دارد.
حدود 25 تا 30 نوع گردشگری را می‎توان در استان آذربایجان شرقی اجرا کرد
محمد رضا عیوضی ادامه داد: تبریز و استان آذربایجان شرقی جزو مقاصد گردشگری است که در دنیا همانند آن بسیار کم است ولی متاسفانه پتانسیل‎های این استان ناشناخته مانده است و باید هرچه بیشتر در راستای معرفی این استان برنامه‎ریزی کرد. با توجه به پتانسیل‎های استان، حدود 25 تا 30 نوع گردشگری را می‎توان در استان آذربایجان شرقی اجرا کرد که با ترکیب آن‎ها با یکدیگر پکیج متنوعی از انواع گردشگری تشکیل می‏شود.
ارسباران را می‎توان به عنوان پایتخت اکوتوریسم ایران معرفی کرد
وی با اشاره به منطقه ارسباران استان، بیان کرد: ارسباران را می‎توان به عنوان پایتخت اکوتوریسم ایران معرفی کرد چراکه محل تلاقی سه منطقه جغرافیایی ایرانی، سیبری و آناتولی است و به تبع آن جانوران و گیاهان متعددی از سه منطقه در آن وجود دارد که چنین غنایی حتی در استان‎های شمالی کشور مشاهده نشده‎ است.
وی در خصوص روند توجه به گردشگری در تبریز، گفت: به یاد دارم که دکتر نوین، شهردار وقت تبریز، مجموعه مدیریت گردشگری و مدیریت موزه‎های شهر در شهرداری راه اندازی کرد و به دنبال آن فعالیت‎های فرهنگی تبریز را رونق بخشید. همچنین دکتر کی نژاد، رییس دانشگاه هنراسلامی تبریز، در غنادادن به جاذبه‎های گردشگری تبریز نقش مهمی داشتند و به دو بلوک گردشگری مقصودیه و کارخانه چرم خسروی در تبریز ایجاد کردند. در کل با فعالیت‎های شهرداری، اداره کل میراث فرهنگی و دانشگاه هنر اسلامی کم کم تبریز از میان مقاصد کمتر شناخته شده به سمت مناطق شناخته شده حرکت کرد.
با استقرار در تبریز می‎توانیم پنج اثر ثبت جهانی یونسکو را در اطراف تبریز و استان‎های همجوار مشاهده کنیم
عیوضی تاکید کرد: تبریز موقعیت جغرافیایی خاصی دارد به طوریکه با استقرار در تبریز می‎توانیم پنج اثر ثبت جهانی یونسکو را در اطراف تبریز و استان‎های همجوار مشاهده کنیم و البته در این مسیر آثار ثبت ملی مختلفی وجود دارد. در مرحله اول برای معرفی این موقعیت ویژه باید محتوا تئوری و بصری به اندازه کافی و مناسب تهیه شود.
وی معتقد است که سهم گردشگری در مقابل داشته‎های استان نزدیک به صفر است در حالیکه به اندازه چند کشور اروپایی جاذبه در استان وجود دارد و از سویی به دلیل نبود برنامه و آمار دقیق، صحبت از میزان اشتغال و نقش آن در گردشگری کشور و استان مشکل به نظر می‏رسد.
دانشکده گردشگری در دانشگاه تبریز راه اندازی شود
وی ادامه داد: اشتغال زمانی پایدار است که استاندارد مناسب باشد و این استاندارد از راه آموزش فراهم می‏‌شود. تبریز دومین دانشگاه ایران است و انتظار می‌‏رود که دانشکده گردشگری در این دانشگاه راه اندازی شود. در صورت کم توجهی به این زمینه، چطور می‎توان انتظار تولید محتوا و پژوهشگر حوزه توریسم را داشت.
وی نبود آمار دقیق در مورد خدمات دهندگان به گردشگران، نبود آمار، اطلاعات و محتوای تخصصی در مورد جاذبه‎های گردشگری استان، ضعف شدید و عقب ماندگی آموزش گردشگری در سه حوزه آموزش عالی، آموزش دوره‎های کوتاه مدت و آموزش همگانی را از جمله موارد مهم دانست.
چرا برای در دوره‎های آموزش کوتاه مدت گردشگری محدودیت زبان گذاشته‎اند؟
عیوضی افزود: در دوره‎های آموزش کوتاه مدت گردشگری محدودیت زبان گذاشته‎اند و می‎گویند که باید قبل از شرکت در دوره‎ها، سطح زبان خارجی شما سنجیده شود که به نظرم این کار درستی نیست، چرا که ما برای گردشگران داخلی هم به راهنما نیاز داریم و این طور نیست که همه باید در مورد زبان انگلیسی و یا دیگر زبان‎های خارجی آشنایی داشته باشند.
وی هم چنین با تاکید بر اهمیت در حوزه آموزش‌‏های همگانی در گردشگری، گفت: رفتار جامعه محلی با گردشگران بسیار مهم است و اگر مردم طعم اقتصاد گردشگری را بچشند، می‎توان انتظار داشت که از توسعه گردشگری حمایت می‎کنند و در حوزه آموزش تخصصی نیز بسترسازی برای ورود فارغ‎التحصیلان به صنعت گردشگری برای بالابردن استاندارد خدمات امری اساسی است به طوریکه باید حدود 20 درصد از کارکنان مراکز گردشگری دوره‎های آموزشی مستمری را سپری کنند.
وی در خصوص چالش‎های توسعه صنعت گردشگری، یاد آور شد: تاکید بر آموزش‎های بخش نظری و تئوریک و فاصله داشتن با آموزش کاربردی، نبود برنامه‎‎‌های رشد و توسعه گردشگری شهر و استان با پشتوانه علمی و تخصصی، ضعف در محتوا جهت شناختن و شناساندن جاذبه‎های گردشگری، نبود آمار دقیق در ارتباط با گردشگری، ترجیح منافع فردی به منافع جمعی، نبود آگاهی و شناخت از صنعت گردشگری در بین مردم، نبود آگاهی و شناخت از صنعت گردشگری در بین مسئولان از جمله موارد است.
عیوضی در بخشی دیگر از سخنان خود با تاکید بر لزوم توجه به پتانسیل‎های گردشگری شهرهای اطراف تبریز همانند شهر«گوگان»، بیان کرد: طی بازدیدی که از این شهر زیبا به همراه متخصصان گردشگری داشته‎ایم، مشاهده کردیم که در قدم اول مردم این شهر با مهربانی و آغوش باز، پذیرای گردشگران و مهمانان است و این، اصل اول توسعه مقصد گردشگری است. هم چنین در این شهر نهالستان‎های بی‎نظیری بود که در آن انواع انگور، میوه، حتی عناب، زیتون و زرشک از سراسر کشور پرورش یافته بود.
گوگان می‌تواند به قطب توسعه توریسم آموزشی باغبانی تبدیل شود
وی افزود: با دیدن این باغات به ذهنم رسید که گوگان می‌تواند به قطب توسعه توریسم آموزشی باغبانی تبدیل شود و با ایجاد شرایط مناسب برای اشتغال فارغ التحصیلان رشته‎های مربوط به کشاورزی می‎تواند در حفظ این باغات و کسب درآمد از آن برای جوانان مفید باشد.
عیوضی ادامه داد: از سویی ثبت ملی باقلوای گوگان پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر دارد و ترکیبات این محصول از گردو، بادام، فندق، آرد و روغن گردو است که اگر بتوان این محصول خوشمزه را در سطح ملی و بین‎المللی معرفی کرد، به دنبال آن کارگاه‎های تولید باقلوا و تقاضا برای گردو و بادام زیاد می‎شود و به مرور اطراف دریاچه ارومیه تبدیل به قطب تولید نهالستان و محصولات ارگانیک تبدیل می‏‌شود.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود در خصوص نقش دانشگاه‎ها در توسعه گردشگری، گفت: گردشگری آموزشی نوعی گردشگری است که مختصصان، پژوهشگران و دانشجویان رشته‎های مختلف را در برمی‎گیرد و با ایجاد شرایط مناسب، می‎توان برنامه‎های مطالعاتی گردشگری از ربع رشیدی، دانشگاه تبریز به عنوان دومین دانشگاه کشور و... را انجام داد.
منطقه آزد ارس پتانسیل تبدیل شدن به مرکز توریسم آموزشی را دارد
وی تاکید کرد: منطقه آزد ارس حتی می‎تواند به کمک تبریز و توریسم آموزشی آن بیاید و به مرور تبدیل به قطب گردشگری آموزشی در شمالغرب کشور باشد و از این طریق وضعیت گردشگری و درآمد منطقه را بهبود بخشد.
عیوضی در پایان پیشنهاد کرد که برای تدوین برنامه‏ های گردشگری باید مختصصان گردشگری با همکاری دیگر رشته‏ ها شرکت داشته باشند و چنین نباشد که مختصصان برنامه‎ریزی شهری و شهرسازی برای گردشگری برنامه تدوین کنند و برای حل این موضوع باید شرکت‏ها و بخش‎های تخصصی مشاوره گردشگری راه اندازی شود.
بدون توجه به جایگاه و وضعیت فعلی خود در گردشگری، خود را با استانداردهای جهانی مقایسه می‎کنیم

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس با بیان این که گردشگری پاک‎ترین صنعت دنیا بوده و بیشترین ارزش افزوده را دارد، گفت: موقع صحبت در مورد گردشگری متاسفانه همیشه بدون توجه به جایگاه و وضعیت فعلی، خود را با استانداردهای جهانی مقایسه می‎کنیم در حالیکه در کشور ما نگاه اقتصادی به گردشگری موضوع جدیدی است و بهتر است با رفتار احساساتی خود را فریب ندهیم و واقع بین باشیم.
دادش زاده ادامه داد: گردشگری صنعتی فرابخشی است و بیشتر دستگاه‎ها در آن دخیل هستند و معتقدم که با نگاه صرف دولتی نمی‎توان قدمی در زمینه توسعه گردشگری برداشت و دولت در این امر فقط باید تسهیلگر باشد و دخالت مستقیم خود را کنترل کند.
در منطقه آزاد ارس، گردشگری جزو استراتژی های برتر منطقه محسوب می‏‌شود
وی با تاکید بر این که در منطقه آزاد ارس، گردشگری جزو استراتژی‎های برتر منطقه محسوب می‏‌شود، افزود: طبق طرح جامع و مدون در خصوص گردشگری منطقه، ما به عنوان مجری به دنبال تکمیل کننده زنجیره ارزش گردشگری هستیم و با تقسیم کار در دو بخش سخت افزاری و نرم افزاری، امور را با همراهی بخش خصوصی انجام می‎دهیم.
ژئوپارک‎ ارس امکان ثبت مشترک با نجوان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان را دارد
وی ادامه داد: بر اساس طرح جامع جلفا، دو مسیر از جلفا تا کلیسای سنت استپانوس و از جلفا تا جنگل‎های ارسباران مشخص شده است. منطقه آزاد ارس بین جنگل‎های ارسباران و کلیسای سنت استپانوس (ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو) قرار دارد و در وسط این مسیر، ژئوپارک ارس مطرح می ‏شود که دومین ژئوپارک خاورمیانه بعد از قشم است و جزوه ژئوپارک‎هایی است که می‎تواند با دیگرکشورها همچون نجوان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به صورت مشترک ثبت شود. پرونده این طرح هم تا آذرماه فرستاده می‏شود و امیدواریم تا بهار سال آینده به اتمام برسد.
ایجاد پنجره واحد سرمایه گزاری در حوزه توریسم
داداش زاده تعیین بسته‎های تشویقی سرمایه‎گزاری، ایجاد پنجره واحد سرمایه گزاری در حوزه توریسم، فراهم کردن شرایط برای احداث 15 هتل و سپردن امور اقامت و پذیرایی به بخش خصوصی را از دیگر اقدامات مهم منطقه آزاد ارس در زمینه توسعه گردشگری در منطقه دانست.
وی در خصوص معرفی منطقه آزاد ارس در سطح جهانی، گفت: عضویت ارس در سازمان جهانی گردشگری، عضویت در شبکه جهانی جوامع ایمن و تلاش برای عضویت عضویت در شبکه جهانی شهرهای سالم نقش مهمی در معرفی پتانسیل‎های ارس در دنیا دارد و با عضویت در شبکه های جهانی، ارس را به دنیا نشان می‎دهیم.
وی هم چنین بررسی روحیات جامعه هدف برای سفر به ایران را ضروری دانست و بیان کرد: تا جایی که اطلاع دارم جامعه هدف استان برای توسعه گردشگری از طریق گردشگران ورودی مشخص و دسته‎بندی نشده است. در حال حاضر ایران جزو مقاصد ارزان قیمت محسوب می‏‌شود و تورهای ارمنی و آذری به خاطر وضعیت اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی به ایران سفر می‎کنند که این امر حداقل کمک می‎کند که اقتصاد را با گردشگری جلو ببریم.
وی افزود: بزرگ‌ترین چالش گردشگری این است که به صورت ساده انگارانه به این صنعت نگاه کنیم و نگاه علمی و تخصصی به آن نداریم و این باعث می‎شود که برنامه‎ها و پیش‌بینی‌ها به درستی انجام نشود.
داداش زاده تاکید کرد: برای شروع هر فعالیت نیاز به فرهنگ سازی است و آذربایجان شرقی با قرارگیری در مسیر جاده ابریشم، راه ارتباطی مهم و کلیدی تلقی می‏‌شود که مردمان آن با سفر و شیوه برخورد با خارجی‎ها، بیگانه نیستند و تا زمانی که به حریم خصوصی آنان کسی تعرض نکند، مقاومت بی جا نمی‎کنند.
سند توسعه گردشگری در حوزه گردشگری تدوین شده است

قائم مقام مدیرکل و معاون گردشگری و معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با بیان این که در مقایسه با گذشته، دیدگاه و نگرش دستگاه‎ها و ادارات نسبت به صنعت گردشگری عوض شده است، گفت: این تغییر نگرش رویکرد خیلی خوبی است که باعث می‎شود صنعت گردشگری با سرعت بیشتری رونق یابد. همچنین در این راستا سند توسعه گردشگری با همکاری تمامی بخش‌های دخیل در حوزه گردشگری تدوین شده و حدود 800 مورد مگا پروژه و ریز پروژه در آن تعریف شده است و بر اساس این سند، تخصیص اعتبارات استانی و فعالیت‎ها انجام می‎گیرد.
احمد حمزه زاده با اشاره به انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی در سال 2018 از سوی سازمان همکاری کشورهای اسلامی، یادآور شد: هدف سازمان همکاری کشورهای اسلامی این نیست که به دنبال انتخاب یک شهر به عنوان پایتخت گردشگری، آن شهر به یکباره شاهد رشد چشمگیر افزایش تعداد گردشگران باشد، بلکه می‎خواهد در مرحله اول شهر معرفی شود و گردشگران به سمت آن هدایت شوند.
افزایش 37 درصدی تعداد گردشگران خارجی
وی ادامه داد: با اجرای برنامه‎های مختلف طی سال‌های 2016 تا 2018، میزان ورود گردشگران خارجی به استان، حدود 37 درصد افزایش یافت. بالغ بر 400 هزار نفر از مبادی ورودی چهارگانه وارد استان شدند و از این میان 236 هزار نفر به طرف تبریز آمدند و 140 هزار نفر آن‎ها در این شهر اقامت کردند. اگر میانگین هر کدام 1000 دلار در هزینه کنند، 140 هزار دلار نصیب تبریز می‎شود.
طی سه سال آینده میزان گردشگران ورودی وخروجی به نقطه سر به سر می‎رسد
وی با تاکید بر این که تراز منفی میان میزان گردشگران ورودی و خروجی در کشور وجود دارد، افزود: در ایران میزان ورود گردشگران حدود پنج و نیم میلون نفر و میزان خروج از کشور حدود هشت و نیم میلیون نفر محاسبه شده است و امیدواریم با توسعه گردشگری داخلی، میزان خروج گردشگران داخلی کاهش یابد و در عوض با رونق گردشگری داخلی، وضعیت زیرساخت‎ها بهبود یابد و به مرور شرایط برای سفر گردشگران خارجی محیا شود. پیش بینی می‎کنم که طی سه سال آینده این میزان به نقطه سر به سر برسد.
حمزه زاده هم‌چنین با بیان این که افزایش تعداد گردشگران رابطه مستقیمی با افزایش سرمایه گذاری در حوزه گردشگری دارد، گفت: در حال حاضر 35 هتل در استان و 80 پروژه گردشگری در دست کار است و بعد از ساخت برای نزدیک هفت هزار نفر به صورت مستقیم اشتغالزایی دارد.
وی با بیان این که مزیت اصلی رقابتی ایران برای سفر، تاریخ، فرهنگ و آداب و رسوم است، گفت: ایران و به ویژه آذربایجان شرقی، کشور غنی از نظر فرهنگی و تاریخ است ولی متاسفانه نبود شناخت از این منطقه باعث شده است کمتر معرفی شود و از این رو در سند توسعه گردشگری استان به موضوعات بازاریابی و تبلیغات اشاره شده است.
وی با اشاره به نقش تصویر مقصد در توسعه گردشگری، یاد آور شد: ایجاد تصویر مثبت و ماندگار از مقصد گردشگری در ذهن گردشگران، باعث می‏ شود که آنان تمایل داشته باشند که بار دیگر به مقصد سفر قبلی خود برگردند و نسبت به مقصد وفادار می‏شوند.
باید قوانین و مقرات ویژه گردشگری وضع شود
حمزه زاده تاکید کرد: به نظرم به دنبال تشکیل وزارت میراث فرهنگی، باید قوانین و مقرات ویژه گردشگری وضع شود، چرا که در این حوزه قوانین حمایتی و تشویقی وجود ندارد و بهتر است که مجلس شورای اسلامی به این موضوع توجه کند.
وی هم چنین با هدف توانمندسازی فعالان حوزه گردشگری، از برگزاری دو کارگاه آموزشی در هر ماه با همکاری بخش خصوصی خبر داد.





گزارش از : پریا توفیقی