بزرگنمايي:

پیام آذری - اردبیل - با وجود اصرار مکرر برای بازنگری در رشته‌های دانشگاهی متناسب با نیاز بازار کار اردبیل، بی‌توجهی به این موضوع موجب شده فارغ‌التحصیلان خانه‌نشین شوند.

 اردبیل قبل از استان شدن و از سال 57 صاحب دانشگاه بوده است.
در ابتدا دانشگاه محقق اردبیلی و در ادامه دانشگاه‌های آزاد اسلامی، پیام نور، علوم پزشکی، علمی کاربردی و غیرانتفاعی تقریبا در تمامی شهرهای این استان استقرار یافتند. هرچند جغرافیای دانشگاه‌ها همه گیر شده اما امروز دانشجویان از دغدغه تلخی دچار بی انگیزگی شده و معتقدند تنها برای عنوان مدرک تحصیلی به دانشگاه می‌روند.
دانشجوی فاقد مهارت و به دنبال شغل مدیریتی در حال حاضر گستره رشته‌های مهندسی، پزشکی، پیراپزشکی، علوم پایه و علوم انسانی در اردبیل قابل توجه است.
با طرح برخی دانشگاه‌ها مبنی بر پذیرش بدون کنکور عملا ورود به دانشگاه برای همگان با هر گروه سنی مقدور شده است. با این وجود نتیجه پذیرش و تزریق برخی آموزه‌های آکادمیک چه بوده است؟ نگاهی به یک دهه اخیر در اردبیل نشان می‌دهد مدرک گرایی در این استان به فراخور وضعیت کلی کشور، به مد رایج تبدیل شده و بسیاری تنها به دلیل اینکه از موج جامعه عقب نمانند، نسبت به اخذ مدرک دانشگاهی اقدام می‌کنند.
کاغذپاره مدرک دانشگاهی دست بسیاری از افراد بوده و جامعه بر این تصور است که هر فردی که به دانشگاه نرفته به منزله فرد بیسواد شناخته خواهد شد
یکی از شهروندان اردبیلی که در 40 سالگی به دانشگاه رفته است، در این خصوص به مهر گفت: کاغذپاره مدرک دانشگاهی دست بسیاری از افراد بوده و جامعه بر این تصور است که هر فردی که به دانشگاه نرفته به منزله فرد بیسواد است.
مرادی با بیان اینکه در چنین شرایطی تحصیل بدون آینده شغلی به مراتب بهتر از تحصیل نکردن است، اضافه کرد: خود بنده بارها از فرزندانم شنیدم که مدرک دیپلم از مد افتاده و نداشتن مدرک دانشگاهی کسر شأن افراد است؛ به همین دلیل صرفا برای کسب مدرک، به دانشگاه رفتم.
این معضل صرفا دغدغه نسلی از شهروندان اردبیلی که در سنین ورود به دانشگاه فرصت تحصیل نداشته‌اند، نیست. با امتیازدهی برخی دانشگاه‌ها به ورود بدون کنکور، دانش آموزانی که علاقه به درس‌خوانی نداشتند نیز سدی در مقابل خود نمی‌بینند و گرایش به مدرک رشد کرده است. عملا خیل عظیمی از دانشجویان بعد از اتمام تحصیلات خود نه علاقه‌ای در رشته تحصیلی خود داشته و نه مهارتی می‌آموزند.در مقابل چنین وضعیتی این افراد انتظار شاغل شدن در جامعه را نیز دارند.

یکی دیگر از دانشجویان به خبرنگار مهر گفت: مسلما وقتی فردی تحصیلات دانشگاهی دارد نمی‌تواند به مشاغل ساده و خدماتی راضی شود.
محمدی که در رشته ریاضی مشغول به تحصیل است، نسبت به آینده شغلی خود برنامه‌ای ندارد اما معتقد است در صورت اتمام تحصیلات کارشناسی به دنبال شغل مناسب خواهد بود و علاقه‌ای به فروشندگی یا کار در کارخانه‌ها ندارد.
نیاز بازار کار هیچ تناسبی با رشته‌ها ندارد
در مقابل خیل عظیم فارغ‌التحصیلانی که گاهی بدون مهارت به دنبال شغل هستند، بازار کار نیز علاقه‌ای به پذیرش آن‌ها ندارد. در حال حاضر بسیاری از رشته‌های دانشگاهی از جمله مهندسی، علوم پایه و علوم انسانی توسط چندین دانشگاه به موازات هم دایر بوده و این کارخانه فارغ التحصیل سازی هیچ توجهی به وضعیت شغلی این افراد ندارد.
نیاز به متناسب‌سازی رشته‌های دانشگاهی چندین سال است که مطرح شده اما عملا از سوی دانشگاه‌ها حذف رشته‌ها اعمال نمی‌شود
نیاز به متناسب‌سازی رشته‌های دانشگاهی چندین سال است که مطرح می‌شود اما عملا از سوی دانشگاه‌ها اقدامی صورت نگرفته و حذف رشته‌ها به هیچ عنوان اعمال نمی‌شود. به عنوان مثال فیزیک، ریاضی و شیمی از رشته‌های دانشگاهی است که به ندرت فردی می‌تواند متناسب با تحصیلات خود شغلی بیابد و عملا فارغ‌التحصیلان در مشاغل دیگری مشغول می‌شوند.
نادری دانشجوی رشته مهندسی برق در این خصوص می‌گوید: من از دوران دانش‌آموزی به مباحث مربوط به رشته برق علاقه داشتم و این رشته را در دانشگاه انتخاب کردم اما متاسفانه به نظر می‌رسد هیچ شغلی نمی‌توانم داشته باشم.
وی با بیان اینکه جذب بازار کار رشته برق بیشتر از بین آقایان است، ادامه داد: عملا فکر می‌کنم در انتخاب رشته اشتباه کرده‌ام و به عنوان مثال یک آرایشگر را از خودم موفق‌تر می‌دانم.
بازار کار برای هیچ رشته‌ای تقاضا ندارد
رئیس دانشگاه محقق اردبیلی در خصوص این دغدغه چند ساله به خبرنگار مهر گفت: ما 240 رشته دانشگاهی داریم و در حال حاضر دو هزار و 600 دانشجو در این رشته ها مشغول به تحصیل هستند.
عزیز حبیبی تصریح کرد: اینکه گفته می‌شود برای برخی رشته‌ها بازار کار نداریم، باید پرسید برای کدام رشته بازار کار فراهم است؟!
وی معتقد است بازار کار در استان اردبیل تقریبا برای هیچ رشته‌ای تقاضا ندارد و به عنوان مثال برای جذب رشته‌های علوم پایه لازم است، آموزش و پرورش تمهیدات استخدامی داشته باشد که عملا محدودیت مشاهده می‌شود.
رئیس دانشگاه محقق اردبیلی با بیان اینکه عدم انطباق معضل کشوری است و محدود به استان نیست، اضافه کرد: لازم است شاخص‌های اقتصادی با توسعه انسانی منطبق باشد که عملا اینطور نیست.
وی به ضرورت سرمایه گذاری در حوزه اشتغال فارغ‌التحصیلان تاکید کرد و افزود: از سویی اشتغال‌ها باید دانش بنیان شوند.
حبیبی در خصوص ضرورت حذف برخی رشته‌ها متناسب با آمایش سرزمینی که هیچ بازار کاری ندارند نیز تاکید کرد: در رشته‌های دانشگاهی تفاوت زیادی با استان‌های دیگر نداریم و اگر اینجا رشته عمران هست، در تهران و تبریز و ارومیه نیز رشته تحصیلی عمران داریم.

فرصت‌های جدید شغلی تعریف نمی‌شود
رئیس دانشگاه محقق اردبیلی معتقد است به جای حذف رشته باید در اشتغال آفرینی ساز و کار مناسبی تعریف شود، به عنوان مثال اگر ساخت و سازها افزایش یابد، هیچ مهندس عمرانی بیکار نمی‌ماند.
وی با بیان اینکه متاسفانه فرصت‌های جدید شغلی تعریف نمی‌شود، بیان کرد: فضای کسب و کار با مشکل مواجه است.
حبیبی با تاکید به اینکه دانشگاه مسئول اشتغال آفرینی نیست، تصریح کرد: با این وجود تنها اقدامی که از ما بر می‌آید تقویت هسته‌های فناور بود که تعداد آن را از 35 مورد به 95 مورد رساندیم.
این اظهارات که نشان می‌دهد دانشگاه‌ها در بخش اشتغال فارغ التحصیل خود را مسئول و ضامن اجرایی نمی‌بینند، در حالی شنیده می‌شود که بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاه محقق اردبیلی بعد از سال‌ها همچنان بیکار هستند.
از سویی ضعف فرصت‌های شغلی موجب شده تا افراد صرفا مطالعه آکادمیک داشته و بدون مهارت منتظر «بند پ» یا معرفی‌نامه برای شغلی مطلوب باشند.
در مقابل دانشجویان نیز می‌گویند همچنان که دانشگاه رشد علمی دانشجو را دنبال می کند باید در جامعه نسبت به استفاده از علمی که انتقال داده احساس مسئولیت داشته باشد و از این موضوع شانه خالی نکند.