بزرگنمايي:

پیام آذری - ایسنا/آذربایجان شرقی دانشگاه تبریز با داشتن فضای سبز و درختان زینتی خاص، یکی از دانشگاه‌های سرآمد کشور از نظر دارا بودن فضای سبز بوده و نوعی توت یکی از میوه‌های غیرخوراکی و تزیینی است که از دیرباز در این دانشگاه وجود داشته و دانشجویان گروه‌های مختلف مهندسی کشاورزی با آن آشنایی دارند، اما این میوه به تازگی شهرت بیشتری پیدا کرده است.

این روزها این توت‌ها در دست هر دانشجوی تازه واردی دیده می‎شود، ماشین بعضی دانشجویان و اتاق‌های دانشجویان ساکن در خوابگاه هم با این میوه‌ها تزیین شده است و دانشجویان زیادی تصاویر خلاقانه‎ای با این توت‌ها به ثبت رسانده و در صفحه‎های شبکه‌های مجازی منتشر کرده‌اند.
تصویر دریافتی از دانشجویان
درخت این نوع از توت‌ها در محوطه دانشکده‌های مختلف دانشگاه تبریز دیده می‎شود و با اختلاف، جذاب‌ترین و مشهورترین درخت دانشگاه تبریز به شمار می‎آید، اظهار نظرهای مختلفی در مورد این توت می‎شود و برخی این میوه حجیم را دارای خواصی مانند مفید بودن برای درد پا یا تسکین دهنده اعصاب می‌دانند، در این میان کسانی هم هستند که شاید طعم این میوه را چشیده و فهمیده‌اند که هر میوه‌ای خوراکی نیست، حتی اگر توت باشد.
گفته می‎شود که این توت برای اولین بار توسط دکتر شیبانی در تهران کاشته شده است و در دانشگاه تهران و سازمان جنگل‌ها و مراتع وجود دارد و مهندس کمپانی، بذر آن را از دکتر شیبانی گرفته و در دانشگاه تبریز کشت کرده‌است، حدود پنج اصله از این نوع درخت توت که به نام توت آمریکایی خوانده می‌شود، در دانشگاه تبریز وجود دارد.
بر اساس برخی اظهار نظرها، درخت توت آمریکایی در تهران و تبریز دیده شده است و به نظر می‌رسد در جای دیگری موجود نباشد.

استاد گروه علوم باغبانی دانشکده کشاوررزی دانشگاه تبریز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه این نوع توت با نام علمی Maclora pomifera متعلق به زیررده دولپه‌ای‌ها، راسته رز و تیره توت (Moraceae) است، به ایسنا می‌گوید: منشا اصلی این درخت آمریکا بوده و این جنس از درخت به افتخار «ویلیام ماکلور»، زمین شناس اسکاتلندی نامگذاری شده است.
سعیده علیزاده سالطه می‌افزاید: درخت این توت، دو پایه، خزان کننده کوچک یا درختچه‌ای بزرگ به ارتفاع هشت الی 20 متر، با قطر تاج پوششی شش الی هشت متر بوده و شاخه‌های این درخت، متراکم، نامنظم، افراشته و خاردار است که از قسمت پائین تنه رشد می‌کند.
وی می‌گوید: پوست تنه این نوع درخت توت به رنگ قهوه‎ای روشن، خشن و پوسته پوسته بوده و سیستم ریشه این درخت، طویل ، گسترده و تهاجمی و این گیاه دارای سرعت رشد زیادی است.
وی ادامه می‌دهد: برگ‌های این گیاه، ساده، متناوب و صاف و به طول پنج الی 12.5 سانتیمتر و به عرض چهار الی پنج سانتیمتر و رنگ آن‌ها سبز درخشان است که در پائیز قبل از خزان کردن زرد می‌شوند. گل توت آمریکایی فاقد ارزش زینتی بوده و تکثیر این درخت از طریق کاشت بذر است.
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز با ارائه اطلاعاتی در خصوص میوه‎های این درخت توت بیان می‌کند:‌ قسمت قابل توجه این درخت، میوه‌های کروی شکل، سبز رنگ و تقریبا به اندازه پرتقال آن است که ظاهری چروک مانند دارند، از نظر گیاهشناسی این میوه‌ها جزو میوه‌های مرکب و مشابه توت خوراکی از نوع سینکارپ بوده و هر میوه دارای برجستگی‌هایی است.
وی می‌افزاید: میوه این گیاه اواخر تابستان و اوایل پاییز پدیدار شده و رنگ میوه‌ها در فصل پاییز به سبز متمایل به زرد روشن تغییر می‌کند، این میوه دارای شیرابه سفید رنگ و بسیار چسبناک بوده و بر خلاف عمده گیاهان این خانواده یعنی میوه توت خوراکی، میوه این درخت، تلخ و غیرخوراکی است.
وی با اشاره به مواد موثره میوه این درخت می‌گوید: ایزوفلاوون‌های «اوسیژن» و «پومیفرین» جزو فلاونوئیدهای میوه و چوب این گیاه بوده که حدود 10 درصد وزن خشک آن را تشکیل می‌دهد، وزن اولیه میوه شامل پکتین، رزین، لیپید و قند است.
علیزاده سالطه بیان می‌کند: به دلیل وجود این ترکیبات و بر خلاف ادعاهایی برخی افراد در مورد خاصیت دارویی میوه این گیاه، کاربرد دارویی مشخص و مورد تاییدی از میوه این گیاه وجود ندارد، بنابراین استفاده از میوه توت آمریکایی به دلیل امکان ایجاد مشکلات و عوارض جسمی، توصیه نمی‌شود، ترکیبات این گیاه دارای خاصیت دورکنندگی حشره است.
وی با اشاره به کاربردهایMaclora pomifera اظهار می‌کند: این گیاه علاوه بر میوه‌های زیبا، به عنوان سایبان، بادشکن و پرچین استفاده شده و در کنترل فرسایش و آمایش خاک در نواحی نامساعد نیز کاربرد دارد، توان قابل توجه توت آمریکایی در تحمل خاک‌های فقیر و آب و هوای بسیار سرد و بسیار گرم و وزش بادهای تند، این گیاه را به گیاه ارزشمندی در طراحی فضای سبز تبدیل کرده است.
وی ادامه می‌دهد: اگر چه این گیاه ویژگی خاصی ندارد که آن را در شمار گیاهان زینتی قرار دهد، ولی درخت سودمندی برای احیاء اراضی و کنترل فرسایش و آمایش خاک بوده و در نواحی گرم و خشک که سایر گیاهان به سختی زنده می‌مانند، به خوبی رشد کرده و سایبان دلپذیری ایجاد می‌کند.

استاد دانشگاه تبریز اظهار می‌کند: چوب این درخت متراکم و باارزش بوده و در برابر پوسیدگی مقاوم است، برخی از گلفروشی‌ها هم از میوه این گیاه استفاده تزیینی می‌کنند، تنها اشکال درخت توت آمریکائی ریشه‌های تهاجمی آن است که به تأسیسات شهری، لوله آب و فاضلاب ،آسیب وارد می‌آورد و باید از کشت آن در اطراف تأسیسات ممانعت شود.
وی اضافه می‌کند: درخت توت آمریکایی، سرما و گرمای زیاد را تحمل کرده و خاک‌های عمیق و حاصلخیز را می‌پسندد، اما در خاک های فقیر، قلیائی و خشک نیز رشد می‌کند، این گیاه نور مستقیم خورشید و باد را تحمل کرده و در مورد استفاده به عنوان پرچین به هرس زیادی نیاز دارد، این گیاه به صورت کاملا واضح عاری از آفات و بیماری‌های گیاهی است.
استاد گروه علوم باغبانی با ارائه توصیه‌هایی در خصوص طراحی فضای سبز با درخت توت آمریکایی خاطرنشان می‎کند: این درخت بر روی خاک‌های فقیر و آهکی، با آب و هوای بسیار سرد و بسیار گرم و وزش بادهای تند قابل کشت و رویش است.
وی در خاتمه متذکر می‎شود: از درختان این نوع توت جهت احیاء اراضی و کنترل فرسایش نیز استفاده می‌شود، شوری خاک را تحمل کرده و در اکثر استان‌های بیابانی کشور همچون یزد، کرمان، اصفهان، سیستان و بلوچستان، قم، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، تهران، مرکزی قابلیت کشت دارد.
انتهای پیام