پیام آذری - تبریز - کلان‌شهر تبریز در هفته های اخیر در حالی با چالش قطعی‌های مکرر آب مواجه بوده که نهادهای تامین و توزیع این مایع حیات، شرکت‌های آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب آذربایجان شرقی، تنها راه مقطعی عبور از این وضعیت را صرفه‌جویی شهروندان می‌دانند.

به گزارش ایرنا، بنا بر اعلام شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی، مصرف آب شهروندان تبریزی در هفته های اخیر 30 درصد نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش یافته است، در حالی که با تمام تدابیر اتخاذ شده، تنها 18 درصد از این افزایش مصرف جبران شده است. 
افزایش مصرف 30 درصدی آب در تبریز 2 میلیون نفری و قطعی های ناخواسته ناشی از آن در هفته های گذشته، موجی از گلایه های شهروندان و حتی مسوولان استانی را به دنبال داشته، اما واقعیت این است که شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی به عنوان نهاد مسوول تامین آب و شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی به عنوان دستگاه مسوول توزیع آب، در این مدت همه کوشش خود را برای جلوگیری از کمبود آب و قطعی آن در مناطق مختلف تبریز به کار بسته اند.
در تأیید این ادعا می توان به هشدارها و توصیه های شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در اوایل امسال اشاره کرد که در آن از مردم خواسته می شد برای پرهیز از هر گونه قطعی احتمالی آب، در مصرف آن صرفه جویی کنند. 
البته ناگفته نماند که آذربایجان شرقی به طور عام و کلان شهر تبریز به طور خاص از سال ها قبل با مشکل کمبود آب مواجه است، زیرا زرینه رود به عنوان منبع اصلی تامین آب تبریز و شهرهای سر راه، دیگر آن رودخانه دو سه دهه قبل نیست و به دلیل کاهش شدید بارندگی در ارتفاعات بالادست آن از رمق افتاده است؛ از سوی دیگر طرح انتقال آب رودخانه مرزی ارس به تبریز با گذشت سال ها از آغاز عملیات اجرایی آن تنها 35 کیلومتر، از مجموع 145 کیلومتری لولوله گذاری مورد نیاز، پیشرفت فیزیکی داشته است. 
با این اوصاف، از حق نباید گذشت که شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در چهار ماه اخیر به هر اقدام احتمالی منجر به افزایش تولید آب برای رفع مشکل کمبود و قطعی این مایع حیات، از قبیل حفر چاه در دامنه های شمالی ارتفاعات سهند موسوم به «بهشت ذخایر آبی»، حفر چاه عمیق در داخل و پیرامون شهر ت و احیای قنوات دست زده اند تا شهروندان دغدغه قطعی آب نداشته باشند. 
اما در یک نگاه واقع بینانه و با توجه به آنچه که در مورد طرح در دست اجرای تامین آب تبریز از ارس گفته شد، تنها راه حل موقت گذر از مشکل کمبود آب و قطعی ناخواسته آن در تبریز و دیگر شهرهای بزرگ آذربایجان شرقی، صرفه جویی است به گونه ای که بنا بر اعلام مسوولان آب و فاضلاب استان صرفه جویی تنها 10 درصدی هر خانوار می تواند بیش از 90 درصد از مشکلات مربوط به تامین آب را حل کند. 

موازنه آب در سه شهر آذربایجان شرقی منفی است
مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در گفت و گو با ایرنا با اعلام اینکه میزان تولید آب در استان 11 هزار مترمکعب در ثانیه است، گفت: در سه شهر تبریز، مرند و میانه با موازنه منفی تولید و مصرف آب مواجه هستیم.
علیرضا ایمانلو با بیان اینکه مصرف بی رویه آب در بحران کرونا تا 250 لیتر برای هر فرد در شبانه روز افزایش یافته است، گفت: این میزان مصرف، تبریز را با مشکل کمبود آب مواجه می کند، کما اینکه اکنون نیز با کمبود 15 میلیون مترمکعب کسری در سال مواجه هستیم.
متوسط سرانه آب برای هر فرد 150 لیتر در شبانه روز است که این رقم در تبریز 220 لیتر بوده و حتی برخی مواقع به علت کرونا مصرف تا 250 لیتر نیز افزایش می یابد.
وی افزود: تمام انرژی ها قابل تولید است، اما آب قابل تولید نیست؛ بر این اساس باید ارزش داشته های خود را بدانیم چون این مایع حیاتی قابل بازگشت نیست اما با 10 درصد صرفه‌جویی می توان از بحران کمبود آب عبور کرد.
ایمانلو با اشاره به اینکه 65 شهر، یکهزار و 500 روستا و در مجموع چهار میلیون نفر در آذربایجان شرقی تحت پوشش آبرسانی هستند، یادآوری کرد: اکنون 80درصد از آب های زیرزمینی در استان برای شرب استفاده می شود که باید به 40 درصد کاهش یابد، چون این آب ها قابل برگشت نیستند.
مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان شرقی همچنین گفت: آب تبریز از سه نقطه تامین می شود که سهم زرینه رود در آن 60درصد، چاه های عمیق 31درصد، سد نهند 13درصد و قنات ها نیز یک درصد است.
وی گفت: ارتقای قدرت ایستگاه های پمپاژ تا 800 لیتر در ثانیه، اصلاح خط انتقال 900 میلی متری از مسیر سد نهند برای افزایش دبی آب از 700 به 950 لیتر در ثانیه برای تامین آب تبریز در کوتاه مدت با 100 میلیارد ریال اعتبار، انتقال آب سد قلعه چای عجب شیر به این شهرستان و روستاهای اطرافش و در ادامه انحراف آب زرینه رود به تبریز به عنوان راهکار میان مدت باید انجام شود. 
ایمانلو ادامه داد: آب ارس بهترین گزینه برای تامین آب شرب تبریز است و باید زودتر به این شهر برسد تا برای مدت ها مشکل آب برطرف شود .

35 کیلومتر از خط انتقال آب ارس به تبریز اجرا شده است
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه طول طرح انتقال آب ارس به تبریز 145 کیلومتر است، گفت: 35 کیلومتر خط ابتدایی انتقال آب ارس به تبریز به عنوان مگاپروژه شمال غرب کشور با پنج ایستگاه پمپاژ انجام شده است.
یوسف غفارزاده با اشاره به آخرین وضعیت این طرح در جمع خبرنگاران اظهار کرد: 110 کیلومتر و 2 ایستگاه پمپاژ باقی مانده و مناقصه برای اجرای آن برگزار شده است.
وی افزود: پنج کیلومتر تونل و 105 کیلومتر خط انتقال به صورت لوله فولادی انجام می شود و تصفیه خانه آن با ظرفیت هفت دستگاه پمپاژ پیش بینی شده است.
غفارزاده ادامه داد: در سال 1397 دولت قبول کرد اعتبار مالی تکمیل این طرح از محل فاینانس تامین مالی شود که پذیرش قیمت انجام شده و کارفرما، تامین فاینانس و تامین مالی را برعهده دارد که در حال پی گیری است تا راه جذب سرمایه گذار یا خط اعتباری انجام شود.
برای انتقال آب ارس به تبریز 680 میلیون یورو اعتبار پیش بینی شده که حدود 13 تا 14 هزار میلیارد تومان به قیمت روز است.
غفارزاده تاکید کرد: آبرسانی به تبریز، جلفا و 22 شهر از این طریق انجام می شود و 169 روستا از این خط آبدار می شوند و این آخرین گزینه برای تامین آب شهرهای یاد شده است.
وی ادامه داد: تامین آب صنعتی شهرک های صنعتی و کشاورزی مسیر آبرسانی و تامین 100 میلیون مترمکعب پساب دریاچه ارومیه از دیگر ره آورد اجرای این مگاپروژه است.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی همچنین در خصوص آخرین وضعیت 10 سد بزرگ آذربایجان شرقی گفت: اکنون 65 درصد مخازن سدها پر است و مشکل خاصی در پایاب این سدها برای آب شرب و کشاورزی وجود ندارد.
وی ادامه داد: 386 میلیون مترمکعب از 590 میلیون مترمکعب ظرفیت مخازن سدهای علویان، نهند، آیدغموش، ستارخان، قلعه چای، تاجیار، زنوز، ارسباران و دیگر سدهای بزرگ استان پر شده است.
غفارزاده یادآوری کرد: این مقدار ذخیره آب در مخازن سدهای بزرگ استان سال گذشته 590 میلیون مترمکعب بوده که امسال 10 درصد کاهش نشان می دهد.

موازنه منفی آب در تبریز را چهار سال مدیریت کردیم
معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی نیز گفت: در کلانشهر تبریز برای 1600 میلیون نفر و با شهرهای اقماری جمعاً دو میلیون نفر خدمات ارائه می‌دهیم و همچنین 80 درصد نیازهای آبی روستا از زرینه رود تامین می‌شود.
محمد خانی اظهار کرد: هر 10 سال یکبار در تبریز نیازسنجی می‌شود و در آخرین نیاز سنجی در سال 90 نیز پیش بینی شده بود که در سال 95 موازنه تبریز منفی خواهد شد که طی چهار سال اخیر با موازنه منفی روبرو بودیم اما با یک سری اقدامات این چهار سال را سپری کردیم.
معاون بهره برداری و توسعه شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی با اشاره به شرایط کرونایی کشور افزود: امسال شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنیم، زیرا بحث رعایت مسائل بهداشتی هم اضافه شده و به خاطر شیوع کرونا با اضافه مصرف بالای 18 درصد روبرو هستیم.
وی درخصوص وضعیت کلان‌شهر تبریز در بخش آب در سال 99 نیز گفت: تعداد جمعیت تحت پوشش آب شهری یک میلیون و 608 هزار و 518 نفر و تعداد انشعابات آب شهری 722 هزار و 514 فقره و تعداد چاه‌های آب 92 فقره بوده و همچنین حجم مخازن در مدار 518هزار و200 مترمکعب، طول توزیع شبکه 3780 کیلومتر و تعداد روستاهای تحت پوشش 50 روستا است.
وی افزود: جمعیت روستاهای تحت پوشش نیز 200 هزار نفر و تعداد روستاهایی که از زرینه رود یا شبکه تبریز تامین آب می‌شوند 22 روستا است؛ همچنین روستاهای الوار اوغلو، سهلان، مایان، دیزج و باغ معروف به علت مشکل کیفیت آب چاه از طریق شبکه تبریز تأمین می‌شود که به‌علت افت فشار در شهر تبریز، روستاهای فوق نیز با مشکل آب‌رسانی مواجه شده‌اند.
طبق پیش‌بینی‌های انجام‌شده در سال 1415 نیاز آبی سالانه ما 220 میلیون مترمکعب در سال خواهد بود، درحالیکه ظرفیت تولید آب ما 152 میلیون مترمکعب بوده و مابقی این مقدار را کمبود خواهیم داشت.
وی در مورد میزان تأمین آب شهر تبریز از کانال‌های مختلف، اظهار کرد: 55 درصد آب از طریق خط زرینه‌رود، 13 درصد از سد نهند، 31 درصد از چاه‌ها و مابقی نیز از قنوات تامین می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر متوسط تولید سرانه آب مورد نیاز 220 لیتر به‌ازای هر نفر در روز بوده و متوسط تولید آب در منابع زیرزمینی 1600 لیتر در ثانیه است؛ حداکثر میزان تولید آب در منابع زیرزمینی نیز برابر با 1800 و منابع سطحی 3500 و حداکثر سرانه آب مورد نیاز 250 لیتر به‌ازای هر نفر در روز است.
معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان در رابطه با اقدامات اجرایی تامین آب در کلان‌شهر تبریز نیز خاطر نشان کرد: در سه ماهه اول سال 99 اقداماتی از جمله حفر و تجهیز شش حلقه چاه جدید در میدان‌های چاهی موجود در دامنه شمالی سهند به منظور افزایش تولید آب شهر تبریز به میزان 130 لیتر در ثانیه انجام شده و با شرکت آب منطقه‌ای استان جهت تکمیل رینگ آب‌رسانی جنوب تبریز نیز همکاری می‌شود.
وی افزود: احیا و بازسازی مجدد 12 حلقه چاه متروکه روستایی در اطراف تبریز به منظور افزایش تولید آب به میزان150 لیتر در ثانیه، تجهیز پنج حلقه چاه عمیق با مجموع ظرفیت 130 لیتر در ثانیه، مهندسی مجدد تجهیزات اعم از اصلاح الکتروپمپ‌ها، تملیک محل نصب پمپ و اصلاح قدرت برق نیز از سایر اقدامات بوده است.
وی در پاسخ به سوالی در مورد مشکل آبی مناطق حاشیه نشین، مشکل اصلی در این رابطه را مربوط به افزایش ساخت و ساز عنوان کرد و گفت: در این مناطق، تراکم ساخت و ساز از دو و نیم طبقه به چهار طبقه رسیده و لوله گذاری‌ها نیز متعلق به30 سال پیش است.
خانی با اشاره به طرح‌های میان‌مدت برای حل چالش‌های حوزه آب، گفت: با توجه به این‌که آب تخصیصی سد قلعه چای عجب‌شیر فعلاً مورد استفاده به منظور شرب قرار نگرفته است، در صورت گشایش ردیف اعتباری جدید به میزان حدود 400 میلیارد ریال با احداث تصفیه‌خانه آب، می‌توان آب مورد نیاز شهر عجب‌شیر و روستاهای تابعه را از محل تامین و تخصیص آب شهرستان عجب‌شیر از خط زرینه‌رود به سمت کلان‌شهر تبریز هدایت کرد.
وی تاکید کرد: در این رابطه طرح‌های بلندمدت شامل طرح آب‌رسانی از رودخانه ارس است، چراکه حفر چاه جدید در محدوده کلاشهر تبریز از نظر منبع آب و حریم چاه‌های کشاورزی و صنعتی با محدودیت‌های شدیدی مواجه شده و امکان حفر چاه جدید تقریباً منتفی است. آب‌های سطحی موجود نیز کفاف نیاز شرب و صنعت کلان‌شهر تبریز را نمی‌دهد، از این‌رو مسئولان امر باید نسبت به اجرایی کردن انتقال آب از رودخانه ارس اهتمام بیشتری را نشان دهند تا با عملیاتی شدن پروژه‌های پیشنهادی بحران‌های آتی را به سهولت بگذرانیم.

تصفیه سالانه بیش از 100 میلیون متر مکعب آب در آذربایجان‌شرقی
معاون امور فاضلاب شرکت آب و فاضلاب آذربایجان‌شرقی گفت: سالانه بیش از 100 میلیون مترمکعب آب در استان جمع آوری و تصفیه می‌شود.
پرویز عباسی پنجشنبه 19 تیر در نشست خبری با ارائه توضیحاتی گفت: حداقل 70 درصد آب مصرف شده به فاضلاب تبدیل می‌شود که جمع آوری و تصفیه فاضلاب برعهده شرکت آب وفاضلاب بوده و در سطح کشور پیشرو است.
وی با بیان این‌که 68 درصد جمعیت شهری تحت پوشش سیستم جمع آوری هستند و 870 هزار مشترک فاضلاب داریم، ادامه داد: در حال حاضر 11 تصفیه خانه در مدار بهره برداری بوده و هفت مورد نیز در حال اجرا است.
وی با بیان این‌که شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی متولی جمع آوری فاضلاب حاصل از مصرف آب است، یادآوری کرد: متولی فاضلاب صنعتی و همچنین فاضلاب ناشی از آب‌های سطحی و بارندگی شرکت آب و فاضلاب نیست، چراکه ابزارهای این مدل جمع آوری را نداریم و صرفا متولی فاضلاب حاصل از مصرف آب توسط مردم هستیم.
برچسب‌ها
آذربایجان شرقی تبریز آب و فاضلاب