بزرگنمايي:

پیام آذری -

یک روانشناس، با بیان اینکه معنویت و سلامت معنوی نقش عمده ای در سلامت روانی و جسمی افراد دارد، تصریح کرد: با توجه به بحران کرونا، توجه به سلامت معنوی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از عوارض روحی و روانی ناشی از کرونا دارد.
مژده بقایی در نشست تخصصی مجازی «سلامت روانی بانوان و بیماری کرونا» که به میزبانی معاونت فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی استان گیلان برگزار شد، سلامت را تنها محدود به بیماری یا معلولیت ندانست و اظهار کرد: سلامت به معنی داشتن حالت بهینه جسمی، روانی، معنوی و اجتماعی است.
وی با بیان اینکه انسان علاوه بر سلامتی جسمی باید شرایط روانی و اجتماعی مناسبی هم داشته باشد، گفت: در شرایط کنونی یکی از موارد تاثیرگذار بر سلامت جهانی، فارغ از وضعیت قرارگیری کشورها در منطقه توسعه یافته، در حال توسعه و یا توسعه نیافته، بیماری ویروسی کووید19 است که پس از گذشت نزدیک به یک سال از این اپیدمی، تبدیل به استرسی پایدار شده و علاوه بر سلامت جسمی، تهدیدکننده سلامت روان افراد نیز است.
این دکترای روانشناسی، کرونا را یک تهدید مشترک دانست و تصریح کرد: این بیماری بسیار هوشمند و غیر قابل پیش بینی و فراگیر بوده و با گذشت نزدیک به یک سال، در حال تبدیل شدن به استرس پایدار و مزمن است که علاوه بر سلامت جسمی، تهدیدکننده سلامت روان است.
بقایی، شایع ترین مشکلات جسمی ناشی از کرونا بدون در نظر گرفتن مبتلایان به بیماری را شامل بی خوابی، پرخوابی، چاقی، بی نظمی ساعات تغذیه، مشکلات گوارشی، افزایش سردردهای تنشی و میگرنی و... دانست و عنوان کرد: از نظر اجتماعی نیز با تعطیلی مهدها، مدارس و دانشگاه ها و مراکز فرهنگی و هنری مواجه هستیم و فاصله گذاری اجتماعی و کاهش تفریحات جمعی موجب افزایش تعارضات خانوادگی، خشونت های خانگی و طلاق شده است.
وی مشکلات ارتباطی را عمده ترین عامل ایجاد بحران در خانواده ها به ویژه در زنان دانست و اضافه کرد: مشکلات روانشناختی ناشی از کرونا به صورت هیجانات منفی از جمله ترس، تنهایی و خشم و اختلالات روانشناسی شامل اضطرابی و افسردگی بروز می کند که خود موجب کاهش تمرکز، نگرانی، نشخوارهای فکری، خلق پایین، تحریک پذیری به انواع محرک ها مانند صدا، دما،گشنگی و تشنگی و همچنین انواع رفتارهای وسواس گونه شده است.
عضو شورای انجمن روانشناسی، با بیان اینکه عوارض اقتصادی ایجاد شده در روزهای کرونایی به دنبال تعطیلی کسب و کار، قرنطینه ها و محدودیت های کامل شهری رخ داده است، متذکر شد: عوارض اقتصادی به ابعاد سلامت روان مانند خودکارآمدی، استقلال، خودمختاری، کفایت، شایستگی و وابستگی بین نسلی آسیب جدی وارد کرده است.
وی با اشاره به تفاوت تاثیر کرونا بر زنان و مردان، خاطرنشان کرد: با وجود اینکه طبق یافته های پژوهشی درصد ابتلا به این بیماری در زنان و مردان یکسان است، اما میزان مرگ و میر در زنان به دلیل وجود هورمون استروژن و به دنبال آن مقاوم تر شدن سیستم ایمنی، به طور چشمگیری پایین تر است.
بقایی ادامه داد: تاثیرات کرونا بر روی بانوان با توجه به نقش های متعدد و توامانی که به عهده دارند، می تواند موجبات ناکارآمدی و بالا بودن میزان استرس را فراهم سازد. زنان باردار در دوران بارداری و همچنین مراقبت های پس از زایمان، زنان شاغل، زنان خانه دار، زنانی که وظیفه مراقبت از بیمار در خانواده را دارند و یا مراقبت از پدر و مادر سالمند را انجام می دهند، زنان سرپرست خانوار، زنان بدسرپرست و زنانی که گاهی تمامی این نقش ها را بر عهده دارند، اولین گروهی هستند که متاثر از این بحران جهانی می شوند.
این روانشناس، با بیان اینکه بانوان برای گذار از دوران سخت کرونایی نیازمند آگاهی، هوشیاری و حمایت های همه جانبه از طرف خانواده و جامعه هستند، گفت: زنان بیشتر از مردان مسئول مراقبت از خانواده هستند و تعدد نقش های زنان می تواند موجب ناکارآمدی و بالا بردن میزان استرس و آسیب های روانی آنان شود. بانوان مسن علاوه بر بیماری های زمینه ای با مشکلات روانشناختی از جمله ترس و تنهایی و انزوا مواجه هستند لذا آگاهی زنان از نقش خودمراقبتی بر حفظ سلامت آنان دارای اهمیت بسیاری است.
عضو هیئت علمی افتخاری گروه روانشناسی جامعه بین المللی توسعه ارتباطات بین دانشگاهی( ISCDBU )، خودمراقبتی را فعالیتی دانست که توسط شخص برای برآورده کردن نیازهای جسمی، روانی و اجتماعی اش انجام می شود و در واقع کم هزینه ترین و پرسودترین اقدام در جهت حفظ سلامتی می باشد و عنوان کرد: در راستای این امر ابتدا فرد باید بپذیرد که این یک معضل جهانی است که عوارض آن در تمامی جوامع نسبتا یکسان است.
وی با بیان اینکه چالش کرونا با شناخت قابل مدیریت است، اظهار کرد: براساس پژوهش ها برخی موقعیت های استرس زا و رنج آور می توانند بستر مناسبی برای پیشرفت افراد باشند. در واقع رشد پس از سانحه می تواند باعث افزایش کیفیت ارتباط و صمیمیت و توان شخصی(قدرت درونی) شود.
بقایی، یکی از جنبه های خودمراقبتی را توجه به سلامت معنوی دانست و اضافه کرد: سلامت معنوی جدیدترین بعد شناخته شده سلامت می باشد و اکنون در کنار ابعاد دیگر سلامتی مانند سلامت جسمی، روانی و اجتماعی قرار می گیرد. وقتی سلامت معنوی به طور جدی به خطر بیفتد، فرد ممکن است دچار اختلالات روحی مثل احساس تنهایی، افسردگی و از دست دادن معنا در زندگی شود. لذا حمایت ناشی از منابع معنوی یا مذهبی و داشتن ارتباط با قدرتی بالاتر سودمند است و می تواند برای بهبود کیفیت زندگی، کاهش و کنترل اختلالات سلامت روان، حمایت بین فردی، کاهش شدت علائم و نتایج مثبت پزشکی سودمند باشد.
این روانشناس، با بیان اینکه معنویت و سلامت معنوی نقش عمده ای در سلامت روانی و جسمی افراد دارد، تصریح کرد: با توجه به بحران کرونا، توجه به سلامت معنوی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از عوارض روحی و روانی ناشی از کرونا دارد.
وی یکی از تهدیدات کرونا بر روی خانواده ها را منزوی شدن و قطع کامل ارتباط با دیگران دانست و گفت: فاصله گذاری های اجتماعی، کاهش تجمعات، مجازی شدن فضای آموزش، ترس از ناقلین بدون علامت و... موجب شده از موهبت ارتباط بی بهره شویم، زیرا انسان یک موجود اجتماعی است و ارتباط نوعی التیام بر ترس ها و اضطراب های انسان است. حتی در سوگ ها نیز از رابطه با دیگران و اشتراگ گذاری دردهای خود محروم شده ایم و باید این همه درد را به دوش بکشیم لذا باید مسئولانه وارد رابطه شویم تا نشاط ما افزایش پیدا کند و بحران را با مشکلات جسمی و روحی کمتری پشت سر بگذاریم. در واقع نمی توانیم از نظر فیزیکی به هم نزدیک شویم، اما باید از نظر روانی با افراد موثر زندگی خودمان ارتباط بگیریم.
بقایی، خواب تنظیم نشده را شاهراه ورود به روان رنجوری دانست و اضافه کرد: خواب کافی و منظم، بالا بردن روحیه و خلاقیت و تاب آوری و در نهایت رضایت از زندگی را موجب می شود و در مقابل خواب ناکافی، بروز اضطراب، افسردگی و بدخلقی را به دنبال دارد لذا رعایت بهداشت خواب علاوه بر تقویت سیستم ایمنی، به کنترل روان کمک می کند. تغذیه مناسب نیز بر عملکرد سلول های عصبی تاثیر زیادی دارد و یک رژیم غذایی مناسب به ویژه در دوران کرونا نقش مهمی در پیشگیری و بهبود از بیماری ایفا می کند.
وی با اشاره به نقش ورزش در کاهش سطح استرس، عنوان کرد: خستگی یکی از زمینه های تضعیف سیستم ایمنی بدن است و موجب تحریک پذیری و پایین آمدن کیفیت زندگی می شود لذا سلامت روان با خستگی امکان پذیر نیست و افراد به ویژه بانوان باید از همسر و فرزندان کمک بخواهند و منتظر خودانگیختگی آنان نباشند.
این روانشناس، معنا دادن به زندگی را موجب افزایش سلامت روان دانست و یادآور شد: در دوران بحران کووید19 با آگاهی فرد از خودمراقبتی و در مواقع نیاز با حمایت سازمان های دولتی و غیر دولتی می توانیم گامی در جهت تامین سلامتی خود و جامعه برداریم.