چاپ

پیام آذری - تبریز- زمان زیادی نمی گذرد از روزهایی که تبریز لقب «تنها باغ شهر ایران» را به خود اختصاص داده بود، در حالی که امروز حال فضای سبز در اکثر نقاط شهر و به ویژه متن دردمند حاشیه خوب نیست.

اگر پای سخنان پدران و مو سپیدانمان بنشینیم، سرانجام به خاطرات سر سبزی خواهیم رسیم، خاطراتی از جنس طراوت که روزی لقب تنها باغ شهر ایران را در تاریخ شهر اولین ها رقم زده بودند، امروز اما نه تنها چیزی از آن باغ شهر افسانه ای به جای نمانده است، بلکه سراسر شهر تبریز در حصار هویت خراش هایی است که ماهیت تبریز را از باغ شهر به کلان شهر تغییر داده اند .
این روز ها اگر بخواهیم از تبریز سخن بگوییم، ناخودآگاه تصویری از زندگی صنعتی، آلودگی هوا، صدای گوش خراش ساخت و ساز ها، سرفه های خودرو های تک سرنشین و فرسوده و به شماره افتادن نفس های هوای پاک باغ شهر تبریز، ناخودآگاه در ذهن تداعی می شود .
تبریز کهنسال، گذشته از تمام زیبایی هایش همانند بسیاری از کلان‌شهر های ایران با مشکل کمبود فضای سبز دست و پنجه نرم می کند. افزایش جمعیت از یک سو و آلودگی هوا از یک سوی دیگر فضای سبز را تبدیل به یک نیاز ضروری برای اقشار مختلف جامعه کرده است. اما در این میان کمبود فضای سبز در متن دردناک حاشیه شهر بیشتر به چشم می خورد، حاشیه ای که بیشترین تعداد کودکان را در خود جای داده است، و در مقایسه با گلکاری های متنوع و روشنایی کافی مناطق بالاشهر کماکان از خدمات شهرداری بی نصیب مانده اند .
زندگی جریان دارد حتی در آن سوی شهر
اینجا تبریز است، جایی که در تاریخ آن حماسه هایی به بلندای سهند جای دارند. بر بلندای بام رفیع تبریز ایستاده ام. از بالای کوه عینالی نمایی کلی از شهر اولین ها در محدوده دیدم است. از عینالی که پایین می آیم، وارد منطقه ای از شهر می شوم که نام «حاشیه» به خود گرفته است، اینجا انگار تافته ای جدا بافته از زندگی ماشینی و مدرن شهر تبریز است. تا چشم کار می کند، کوچه های تنگ و باریک و پله های غیر استاندارد، شده اند محل تفریح کودکان حاشیه نشین .

پای صحبت هرکدامشان که بنشینی به آرزوهای بزرگی می رسی که به حسرت بدل شده اند، زندگی همه ساکنان محلات حاشیه تبریز، یک وجه مشترک دارد. اینکه زندگی های به مراتب بهتری در شهر ها و یا روستاهای کوچک خود داشتند، ولی آمدند تا به رویای زندگی مدرن دست یابند، غافل از اینکه شهر های بزرگ مشکلات بزرگتری در پی دارند .
فضای سبزمان آرزوست
برای درک بهتر گوشه ای از مشکلات حاشیه نشینان پای صحبت های ساکنان محله هایی چون خلیل آباد، ملازینال، یوسف آباد، احمدآباد و ایده لو می نشینم تا حاشیه نشینی و مشکلاتش را از زبان حاشیه نشینان بشنوم .
گلابادام تقی زاده، از ساکنین محله ایده لو تبریز، در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص کمبود فضای سبز در مناطق حاشیه نشین می گوید: محل تفریح کودکان ما خانه خرابه هایی هستند که تا همین دیروز پاتوق افراد معتاد بود .
وی می افزاید: کوچه و پس کوچه های محله ما چه از لحاظ امنیت و چه از لحاظ فرهنگی، برای بازی کودکان مناسب نیست و وجود یک فضای بازی در منطقه به شدت ضروری است .
سمیه اقدمی، از اهالی محله ملازینال در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص بیان می کند: برای منی که در خانه خود، سه کودک قد و نیم قد دارم، تأمین محیط مناسب و پارک برای تفریح کودکان بسیار سخت است .
مادر 35 ساله، در ادامه به باور های عموم مردم مبنی بر تفریح کودکان حاشیه نشین در کوچه و پس کوچه های شهر پاسخ می دهد: همگی می دانیم که کوچه های مناطق حاشیه نشین به هیچ عنوان برای تفریح کودکان مناسب نیست . و خطرات زیادی دارد

وی از تنها پارک محدوده سکونت خود می گوید: تنها یک پارک به اسم «شقایق»، برای تفریح تمامی ساکنان این محله و محلات اطراف وجود دارد .
حسن اصغری از سکنه محله احمد آباد است، که دو فرزند دارد. او در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص محیط تربیتی کودکان مناطق حاشیه نشین توضیح می دهد: کودکان ما هم، حداقل به اندازه کودکان بالاشهر نیاز به محیطی برای شادی و تفریح دارند و نبود این گونه فضاها نشان از بی توجهی مسئولین مربوطه به کودکان این مناطق است .
وی ادامه می دهد: به علت نبود این گونه مناطق و به منظور تربیت صحیح کودکان، ما مجبوریم فرزندان خود را در خانه هایمان زندانی کنیم .
پدر 35 ساله تصریح می کند: مسئولین بیایند و ببینند آیا راضی می شوند فرزندانشان حتی به اندازه چند دقیقه در این کوچه و پس کوچه های خطرناک مشغول بازی شوند .
مدیریت شهری به فکر جابجایی
نقش سازمان سیما منظر و فضای سبز شهرداری در این میان بیش از سایر نهاد ها به چشم می خورد. مدیرعامل سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری تبریز در خصوص کمبود فضای سبز در حاشیه شهر تبریز می گوید: فضای سبز شهر تبریز عمدتا در مناطق حاشیه ای شهر بیشتر از بافت های مرکزی است، به طوری که اکثر تفرجگاه ها و پارک های بزرگ شهر در شمال، جنوب شرقی و غرب شهر واقع شده اند، به عنوان مثال تفرجگاه عون بن علی، آرپادرسی، پارک بزرگ ایل گلی و چندین پارک و تفرجگاه چند هکتاری دیگر در حاشیه شهر جای دارند .
علی مدبر ادامه می دهد: در بالادست بافت حاشیه نشین، مانند محلات ملازینال، یوسف آباد، احمد آباد و محلات همجوار، تفرجگاه عون بن علی بعنوان یکی از بزرگترین تفرجگاه های شهر تبریز در اختیار ساکنین این مناطق قرار دارد .

وی تصریح کرد: تراکم غیراصولی بافت این مناطق حاشیه نشین موجب شد که مدیریت شهر تنها به فکر جابجایی و انتقال ساکنین و مسیرگشایی این مناطق و حفظ جان سکنه در شرایط اضطراری است .
مدیرعامل سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری تبریز در خصوص فضای سبز شهر تبریز توضیح می دهد:در حال حاضر تعداد 260 پارک در سطح شهر تبریز جای دارند. که به علت موانع تملک و تبدیل باغات و منازل خصوصی به فضای سبز، شهرداری سعی دارد به حد بضاعت خود در هر فرصتی اقدام به افتتاح پارک های کوچک کند .
حاشیه نشینان همچنان منتظر
باد زمستانی تبریز، وزیدن گرفته است، کودکان مناطق حاشیه نشین با توپ های پلاستیکی و لباس های پاره پاره خود در پله های باریک و شکسته در حال بازی هستند، و مادران همیشه نگران این بار چشم به جهت حرکت توپ فرزندان دوخته اند. آنها با تمام بی مهری ها همچنان امیدوارانه منتظر توجه مسئولین مربوطه هستند.