پیام آذری - ایسنا/اردبیل امسال چرشنبه آخشامی (چهارشنبه‌سوری) در استان اردبیل با طعم کرونا در حالی برگزاری است مردم اردبیل فارغ از گفتههای مسئولین و کارشناسان در معابر و خیابانها حضور دارند از هر گوشه شهر صدای انفجار به گوش میرسد مردم بیشتر از چهارشنبه سوری سالهای دیگر در حال خرید این شب هستند. چهارشنبه سوری برای آذربایجان و اردبیلیها روز خاصی است و آداب رسوم خاصی دارند ولی اینبار بدون توجه به شیوع ویروس کرونا در معابر وخیابانهای بدنبال خرید ماهی دودی، سبزه، آجیل... هستند غافل از اینکه این بی احتیاطی و بی توجهی معامله با سلامتی و جان مردم است.
آتش افروختن در عصر روز سه‌شنبه از مهم‌ترین رسوم چهارشنبه‌سوری است . در این روز بچه‌های کوچک لباس‌های نویی می‌پوشند و از صبح زود « گون» را در سه یا چهار پشته جمع می‌کنند و تا تاریک شدن هوا لحظه‌شماری می‌کنند.
وقت غروب گون‌ها را آتش زده و تمام اعضای خانواده چندین بار از روی آتش می‌پرند و می‌گویند: « منیم ساریلیغیم سنون، سنون قیرمیزلغون منیم» یعنی ناراحتی من مال تو، تمام صفا و خوشی تو مال من، هم‌چنین می‌گویند: « آغرلیغیم، بیغیر لیغیم، دیش آغریم، باش آغریم بوردا قالسون» یعنی کابوس و ناراحتی من، دندان‌درد و سردرد من در این‌جا ماندگار شد.
دن ایستاتما
دیگر رسم چهارشنبه‌سوری است. روز ما قبل سه‌شنبه بانوی هر خانه عدس و نخود و ... را خیس می‌کند که این رسم را « دن ایستاتماق» می‌گویند. این حبوبات خیس‌شده روز سه‌شنبه به همراه گندم برشته می‌شود. به گندم برشته کنجد یا مغز گردو اضافه شده و به عنوان آجیل شب چهارشنبه سوری مورد مصرف قرار می‌گیرد.
قولاق آستی
از دیگر رسم‌های این شب فال‌گوش «قولاق آستی» است که مردم برای اطلاع از سرنوشت و آینده خود در حالی که انگشت در گوششان قرار داده‌اند به خانه‌ی همسایه‌ها راهی می‌شوند و نزدیکی در یا پنجره دست‌هایشان را از گوش خارج می‌کنند، در این لحظه آن‌چه می‌شنوند، بر اساس آن نیت خود را تعبیر می‌کنند. در شب چارشنبه‌سوری جوانان و نوجوانان دستمال یا پارچه‌ای را به داخل خانه فامیل و همسایه‌های خود می‌اندازند و صاحب خانه هدیه نقدی یا غیر نقدی به دستمال می‌بندد.
اهالی استان اردبیل به این رسم «قورشاق آتماق» می‌گویند. این کار طوری انجام می‌گیرد که صاحب دستمال برای صاحب‌خانه شناخته نشود. « اوزوگ آتدی» از دیگر رسم‌های شب چهارشنبه‌سوری است. در این رسم 10 تا 20 نفر در خانه‌ای جمع می‌شوند و داخل تشت نسبتا بزرگ آب می‌ریزند و روی آن را با پارچه سفید یا قرمز می‌پوشانند. هر کس انگشتر خود را داخل آب می‌اندازد، همه به نوبت یک دوبیتی یا یک بیت شعر می‌خوانند. فردی که دو بیتی خواند به خودش یا کسی دیگر دستش را از زیر پارچه به آب وارد می‌کند و بدون آن‌که داخل تشت را ببیند، انگشتری را بیرون می‌آورد. اگر انگشتری مال خواننده ترانه بود، نیت خود را با توجه به آن شعر تعبیر می‌کند؛ در غیر این صورت انگشتری هر کس بیرون آید آن شعر با نیت او تعبیر می‌شود.
بوقدا آتماق
در شب چهارشنبه سوری « بوقدا آتماق» رسمی است که بیشتر در مورد دختران دم بخت اجرا می‌شود. دراین رسم تکه فلزی را روی آتش می‌گذارند، وقتی که کاملا داغ شد، به نام هر دختر یک دانه گندم روی آتش می‌گذارند. گندم هر کس زودتر از روی آتش پرید، می‌گویند او زودتر از همه ازدواج خواهد کرد.
سواوستوندان آتلانماق
پریدن از روی آب که در زبان محلی به آن «سواوستوندان آتلانماق» می‌گویند در صبح روز چهارشنبه اجرا می‌شود. به محض پایان شب و آغاز روز چهاشنبه بچه‌ها، جوانان و بزرگسالان به سوی رودخانه‌ها و جوی‌ها می‌روند و از روی آب‌های جاری می‌پرند و هنگام پریدن از روی آب همان جمله‌هایی را تکرار می‌کنند که موقع پریدن از روی آتش می‌گویند. هم‌چنین هر کس در کنار جوی آب مقدار کمی از موی خود را بریده و در آب می‌اندازد تا سال آینده سال خوبی برای صاحب مو باشد.
در این روز هم‌چنین زن‌های خانه‌دار با یک کوزه از چشمه‌ها آب می‌آورند و در گوشه اتاق‌ها می‌پاشند و معتقد هستند بعد از آن آب دیگر حشره‌های موذی در اتاق‌ها وارد نمی‌شوند.
در شب چهارشنبه برای دخترانی که نامزد هستند، از طرف خانه شوهری هدیه‌ای فرستاده می‌شود. این هدیه برنج، ماهی و شمع به همراه پارچه یا طلاست. هم‌چنین برای دختران ازدواج‌کرده هدیه‌ای هم‌چون هدیه یادشده از طرف پدر و مادر یا برادر فرستاده می‌شود که این هدیه در اردبیل « بایرام پایی» گفته می‌شود.
غذای شب چارشنبه‌سوری در استان اردبیل معمولا سوتی پلو با ماهی(شیربرنج) است که همراه آن کوکوسبزی نیز درست می‌شود. سبزی این کوکومعمولا هفت نوع است که در روستاها این سبزی‌ها از مراتع تهیه می‌شود. در روز چهارشنبه همه به یکدیگر عید را با گفتن جمله « چرشنبه بایرامیز مبارک اولسون» تبریک می‌گویند. انفجار ترقه در روز و شب چهارشنبه‌سوری از دیگر برنامه‌های جوانان و نوجوانان و سطح شهرها و روستاهاست.
انتهای پیام