پیام آذری - تبریز - امضای تفاهم‌نامه جهش تولید در دیم‌زارهای آذربایجان‌شرقی میان سازمان جهاد کشاورزی استان و ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) در اواخر پاییز سال گذشته، طرح ارزشمندی است که می تواند زمینه‌ساز توسعه جهشی محصولات و درآمد کشاورزان این خطه شود.

به گزارش ایرنا در قالب طرح جهش تولید در دیم‌زارها، افزایش بهره‌وری تمام محصولات زراعی دیم و همچنین افزایش سطح زیرِکشت دیم برخی محصولات نظیر گیاهان علوفه‌ای و دانه‌ها روغنی دیم در تمام مناطق دیم‌کاری کشور با توجه به امکانات و شرایط موجود مد نظر است.
پژوهشگران و تدوین‌کنندگان این طرح در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور می‌گویند که گندم دیم اکنون در چهار میلیون هکتار از اراضی زراعی کشور کشت می‌شود و در صورت استفاده از ارقام جدید معرفی‌شده از سوی این موسسه به همراه بسته کامل زراعی توصیه شده، عملکرد در واحد سطح افزایش می‌یابد.
گیاهان علوفه‌ای نیز در حال حاضر در 13 هزار هکتار از اراضی دیم کشور کشت می‌شود که کشت آن تا پایان اجرای طرح «جهش تولید» به حداقل 200 هزار هکتار به جای آیش سالیانه در تناوب غلات دیم افزایش می‌یابد.
موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور علاوه بر ارایه کمک‌های فنی به مجری طرح جهش تولید در دیم‌زارها، در تامین هسته‌های اولیه بذر ارقام جدید دیم نیز نقش کلیدی بر عهده دارد.
در این میان آذربایجان شرقی به دلیل داشتن رتبه نخست کشوری از نظر میزان تولید محصولات دیم، جزو استان های نخست برای اجرای طرح جهش تولید در دیم زارها محسوب می شود؛ در تبیین این نکته باید گفت که از مجموع 450 هزار و 273 هکتار کشت پاییزه گندم در آذربایجان شرقی 383 هزار هکتار آن را کشت دیم تشکیل می دهد.
در این میان آذربایجان شرقی به دلیل داشتن رتبه نخست کشوری از نظر میزان تولید محصولات دیم، جزو استان های نخست برای اجرای طرح جهش تولید در دیم زارها محسوب می شود؛ در تبیین این نکته باید گفت که از مجموع 450 هزار و 273 هکتار کشت پاییزه گندم در آذربایجان شرقی 383 هزار هکتار آن را کشت دیم تشکیل می دهد.
از سوی دیگر در راستای کمک به جهش تولید در دیم زارهای آذربایجان شرقی، تولید و توزیع بذر گندم در استان در سال زراعی جاری با 70 درصد افزایش نسبت به سال قبل به 17هزار تن رسیده تا کشاورزان دیم کار با فراغت خاطر بیشتری برای افزایش عملکرد محصول خود در واحد سطح اقدام کنند.
ناظران محلی می گویند که توسعه کشت پاییزه در آذربایجان شرقی به دلیل شرایط اقلیمی خاص آن می تواند موفقیت طرح جهش تولید در دیم زارهای استان را بیشتر کند، امری که تحقق آن در گروی پرداخت تسهیلات به کشتکاران پاییزی است، اما به دلیل اینکه بانک ها در اعطای تسهیلات، معدل حساب کشاورزان را در نظر می گیرند، در خوشبینانه ترین حالت تنها 10 درصد آنان از وام های اعطایی برخوردار می شوند. 
از سوی دیگر افزایش چند برابری قیمت کود فسفات در سال های اخیر سبب شده که کشاورزان دیم کار آذربایجان شرقی در تهیه آن به عنوان ضرورت افزایش تولید در واحد سطح با مشکل اساسی مواجه شوند، هر چند که مرکز تحقیقات کشاورزی در مراغه، فرمول جایگزین آن را نیز ارایه کرده است.
کارشناسان بر این باورند که تحقق طرح جهش تولید در دیم زارهای آذربایجان شرقی علاوه بر کمک به ارتقای بهره وری و به تبع آن درآمد کشاورزان، افزایش حداقل 25 درصدی در امنیت غذایی این خطه را نیز سبب می شود که از منظر برنامه ریزی های میان مدت و بلندمدت بسیار حایز اهمیت است.
بر اساس پیش بینی سازمان جهاد کشاورزی در سال زراعی جاری 700 هزار تن گندم از مزارع آذربایجان شرقی برداشت می شود که نزدیک به 90 درصد آن به صورت دیم است؛ در مقابل وضعیت کشت علوفه ای در آذربایجان شرقی برعکس است، به این معنا که بیش از 90 درصد از حدود یک میلیون تن یونجه تولیدی سالانه استان در اراضی آبی و تنها 10 درصد آن در اراضی دیم به عمل می آید که تغییر این وضعیت می تواند به اهداف کشاورزی پایدار کمک کند. 

طرح جهش تولید در دیم‌زارها حداقل 5 میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی دارد
قائم مقام ستاد اجرایی فرمان امام (ره ) با اشاره به اینکه اجرای طرح جهش تولید بر اساس یک برنامه پنج ساله در هشت میلیون هکتار از دیم‌زارهای کشور هدفگذاری شده، گفت: حتی اگر 605 میلیون هکتار از دیم‌زارها زیر پوشش قرار بگیرد، پنج میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی می‌شود.
سیدمصطفی سیدهاشمی در حاشیه بازدید از دیم‌زارهای زیرپوشش طرح جهش تولید در هشترود افزود: این طرح در سال نخست (1399) قرار بود در 670 هزار هکتار از اراضی دیم اجرایی شود که چهار هزار هکتار هم بیشتر از این میزان زیرپوشش قرار گرفت.
وی با اشاره به اینکه فاز اول این طرح در 6 استان از جمله در 124 هزار هکتار از اراضی آذربایجان‌شرقی به صورت آزمایشی اجرا شده، بیان کرد: همدان، خوزستان، گلستان، کرمانشاه و کردستان از دیگر استان‌های زیرپوشش فاز نخست این طرح است.
وی مهمترین موضوع ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در اجرای این طرح را آموزش دانست و اظهار داشت: جهاد کشاورزی آموزش‌های لازم در مورد علوم جدید را به کشاورزان ارائه می‌دهد تا بتوانند برداشت مناسب و سودآور داشته باشند.
وی همچنین به بیمه کردن دیم‌زارها نیز اشاره کرد و ادامه داد: تحویل کود و سم به کشاورزان با توجه به نوع کشت، محلول‌پاشی و سم‌پاشی از دیگر بخش‌های اجرایی این طرح در دیم‌زارهاست.
سیدهاشمی اضافه کرد: اگر با اجرای این طرح به ازای هر هکتار به طور متوسط 500 تن گندم برداشت شود، طرح موفقیت‌آمیز برآورد می‌شود و خواهیم توانست برای چهار سال بعد قدم‌های بعدی را با اطمینان بیشتر برداریم.
وی به آزمایشی بودن سال نخست اجرای این طرح نیز اشاره و بیان کرد: ستاد اجرایی برای کمک به تولید و پشتیبانی از کشاورزان و رفع موانع مصمم است و در اجرای موفقیت‌آمیز این طرح در کنار جهاد کشاورزی خواهد بود.

اجرای طرح جهش تولید در 144 هزار هکتار از دیم زارهای آذربایجان شرقی
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به گریز ناپذیر بودن تلاش های معطوف به افزایش تولید در اراضی دیم استان به دلیل خشکسالی ممتد و کاهش منابع آبی ناشی از آن اعلام کرد: بر اساس تفاهم‌نامه امضا شده بین ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و وزارت جهادکشاورزی، طرح جهش تولید در دِیمزارهای استان آذربایجان‌شرقی و پنج استان دیم‌خیز دیگر کشور اجرا می‌شود.
اکبر فتحی افزود: با تحقق کامل این تفاهم‌نامه شاهد خودکفایی در تولید بذور سبزی و صیفی تا پایان سال 1400 خواهیم بود.
وی با بیان اینکه آذربایجان‌شرقی یکی از استان‌های دیم‌خیز کشور است، گفت: از نظر سطح زیر کشت محصولات دیم، آذربایجان‌شرقی، استان اول در کل کشور است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه تفاهم‌نامه بین وزارت جهادکشاورزی و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در راستای جهش تولید و ارتقاء عملکرد در واحد سطح است، اضافه کرد: این طرح در 6 استان اول کشت دیم کشور در نظر گرفته شده است.
وی با اشاره به اینکه در سال نخست این طرح 144 هزار هکتار از اراضی دیم آذربایجان‌شرقی به این طرح اختصاص یافته است،اظهار کرد: 66 هزار تن با اجرای این طرح به میزان تولیدات کشاورزی استان افزوده خواهد شد.
فتحی با بیان اینکه منابع لازم برای عملیاتی شدن این طرح را با تسهیلات بانکی برای کشاورزان تامین می‌کنیم، بیان داشت: در 144 هزار هکتار اراضی دیم کشت محصولاتی همچون گندم، جو، علوفه دامی، حبوبات و دانه‌های روغنی عملیاتی خواهد شد.
وی با بیان اینکه براساس این توافق‌نامه تاکنون 98 هزار هکتار گندم و 25 هزار هکتار جو، 2 هزار هکتار نخود انتظاری و پاییزه و یک‌هزار هکتار نباتات علوفه‌ای کشت شده و بقیه آن در بهار کشت خواهد شد، تشریح کرد: در قالب این تفاهم نامه در استان آذربایجان‌شرقی در مجموع 144 هزار هکتار شامل 98 هزار هکتار گندم، 25 هزار هکتار جو، 15 هزار هکتار حبوبات، 3 هزار هکتار نباتات علوفه‌ای، 400 هکتار دانه روغنی با تولید سالانه 66 هزار تن در اراضی دیم 21 شهرستان انجام می‌شود که تاکنون سطح عقد قرارداد به میزان 123 هزار هکتار انجام شده است.
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه اجرای این طرح می‌تواند درآمد کشاورزان را در مناطق دیم ارتقا دهد، یادآوری کرد: پیش‌بینی می‌ شود با تکمیل آن در افق پنج ساله، تولید محصولات زراعی دیمزارها به 2 برابر افزایش یابد.
وی گفت: در فاز اول اجرای طرح جهش تولید در دیم زارهای آذربایجان شرقی 110 هزار بهره‌بردار در این طرح مشارکت خواهند کرد و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) تسهیلاتی را در اختیار بهره‌برداران قرار خواهد داد تا کشاورزان به کشت در مناطق دیم ترغیب شوند.

طرح امنیت غذایی موجب افزایش 25 درصدی عملکرد کشت دیم می‌شود
مدیر طرح امنیت غذایی آذربایجان‌شرقی گفت: اجرای این طرح موجب افزایش 25 درصدی عملکرد محصول در کشت تیم و به تبع آن ارتقای سطح معیشت کشاورزان دیم‌کار می‌شود.
ایرج اسکندری در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه طرح امنیت غذایی در 13 شهرستان آذربایجان شرقی در حال اجراست، گفت: هدف از اجرای طرح امنیت غذایی تنوع بخشی به محصولات دیم، تناوب و حفظ سلامت و رطوبت خاک و توسعه کشاورزی حفاظتی است.
وی افزود: تغییر سیستم کشت به روش حفاظتی از مهم‌ترین دستاوردهای طرح امنیت غذایی است که در این روش شخم زدن زمین حذف، مواد عالی خاک و تنوع گیاهی بیشتر، خاک‌ورزی کم و بستر انتقال طرح در مناطق کشاورزی حفاظتی می شود. 
مدیر پروژه امنیت غذایی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه باید از این فرصت و ظرفیت در جهت آموزش کارشناسان و کشاورزان و معرفی بذرهای مناسب به کشاورزان بهره گرفت، اظهار داشت: اجرای طرح امنیت غذایی یک فرصت برای توسعه زراعت دیم است که باید از آن به بهترین شکل ممکن استفاده شود.
وی با اشاره به اینکه اجرای درست طرح ارتقای امنیت غذایی موجب افزایش 25 درصدی عملکرد محصولات کشاورزی در اراضی دیم استان می شود، اضافه کرد: این طرح در چهار سال گذشته در شهرستان هایی از قبیل مراغه، میانه، بستان آباد، هشترود، چاراویماق، ملکان، سراب، هریس، کلیبر و ورزقان اجرایی شده و امسال نیز شهرستان هوراند به جمع آنها اضافه شده است.
وی از بکارگیری ارقام جدید بذر و انتقال آخرین یافته های تحقیقاتی کشاورزی به مزرعه را از دستاوردهای طرح امنیت غذایی در آذربایجان شرقی برشمرد و ادامه داد: تاکنون بیش از 30 درصد اهداف طرح در استان تحقق یافته و ما در اجرای آن پنج درصد نیز از برنامه زمانبندی جلو هستیم.
مدیر طرح ارتقای امنیت غذایی تشریح کرد: طرح ارتقای امنیت غذایی در سال زراعی گذشته در 57 هزار هکتار از مزارع گندم، هفت هزار هکتار مزارع جو و پنج هزار هکتار از اراضی زیر کشت صیفی جات اجرا شد و این رقم امسال در حوزه گندم 10 هزار هکتار و در بخش جو 600 هکتار افزایش دارد. 
وی گفت: اجرای طرح ارتقای امنیت غذایی، بودجه مشخصی ندارد و اعتبارات آن در قالب یارانه به کشاورزان و نیز تامین ادوات کشاورزی برای آنان ارایه می شود. 
وی با بیان اینکه مرکز تحقیقات کشاورزی دیم کشور در مراغه با ارایه ارقام جدید بذر و علم و فناوری از اجرای طرح ارتقای امنیت غذایی حمایت می کند، افزود: همکاران ما در سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در دهستان ها با تمام وجود برای پیشبرد طرح از جان مایه می گذارند
برچسب‌ها
وزارت جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی تبریز مقام معظم رهبری جهش تولید
پروندهٔ خبری
سال 99؛ سال جهش تولید