بزرگنمايي:

پیام آذری -

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین، با اشاره به مطالعات انجام شده در خصوص فرار دختران، گفت: عوامل فردی نظیر درصد پایین هوش هیجانی و قدرت حل مساله و تصمیم گیری از جمله عوامل فرار است چراکه افراد نمی‌توانند هیجانات آنی خود را کنترل کنند. گاهی فرار بر اساس کنجکاوی و کم تجربگی انجام می‌شود به طوری که دختران اقدام به خیال پردازی می‌کنند که اگر فرار کنند شرایط عالی خواهند داشت .
دکتر ناهید حسینی، در وبینار "دختران توانمند، شهر متعالی" که به همت جهاد دانشگاهی واحد الزهرا برگزار شد، اظهار کرد: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از یک میلیون نوجوان 13 تا 15 ساله از خانه فرار می‌کنند که سه چهارم آنها دختر هستند
این دکترای علوم اجتماعی با بیان اینکه آمار دقیقی از فرار دختران در ایران ارائه نمی‌شود، ادامه داد: حتی آمار منتشره از سوی پلیس و بهزیستی نیز به دلیل اینکه تمام دختران فرار کرده وارد نهادهایی نظیر پلیس و بهزیستی نمی‌شوند، دقیق نیست .
کاهش میانگین سنی فرار دختران
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین، با اشاره به کاهش میانگین سنی فرار دختران، این را هم گفت که این کاهش از عوارض شهر نشینی در دنیای امروزی است‌. دختران از شهرهای کوچک به بزرگ پناه می‌آورند .
حسینی با اشاره به کار تحقیقی انجام شده در حوزه آسیب شناسی اجتماعی زنان پس از انقلاب اسلامی با رویکرد جرم زا، خاطر نشان کرد: بیشترین این تحقیقات در دهه 90 انجام شده است. در دهه 60 کمتر به آسیب اجتماعی زنان توجه و در دهه 70 تنها چهار درصد تحقیقات به این مسایل معطوف می‌شده که در دهه 80 قدری بیشتر شد. در واقع بیشتر از 60 درصد تحقیقات حوزه آسیب‌های اجتماعی زنان مربوط به دهه 90 بوده است .
وی معتقد است که این افزایش آمار تحقیقات در دهه 90 را می‌توان از دو منظر تبیین کرد، یا این معضلات در دهه 90 بیشتر شده که نظر اندیشمندان را به این موضوعات جلب کرده و یا توجه به موضوعات زنان در دهه 90 بیشتر شده است .
به گفته این کارشناس علوم اجتماعی، بحث‌های مورد توجه در تحقیقات انجام شده معطوف به حجاب و پوشش، خودکشی، طلاق، انواع خشونتهای کلامی و خانگی، آزار و جرائم جنسی و جسمی، فرار، روابط خارج از عرف، بزه، اعتیاد، هرزه نگاری، قتل، خودسوزی، اختلافات خانوادگی، حضانت، قاچاق مواد مخدر و کالا و ... بوده است که مجموعا 1587 آسیب جمع آوری شد که از این بین 80 مورد مربوط به فرار دختران بوده است .
دلایل فرار از خانه دختران
حسینی فرار از خانه را اقدام به دوری از خانه و تصمیم به عدم بازگشت و واکنشی به شرایط نامساعد زندگی و خانه دانست و ادامه داد: فرار از خانه برای بیشتر دختران به عنوان یک مکانیسم دفاعی است که در راستای خلاصی از شرایط آزار دهنده خانه رخ می‌دهد. سه بعد این موضوع به عوامل اثر گذار، پیامدها و راهکاری آن معطوف می‌شود .
وی تصریح کرد: عوامل فردی نظیر درصد پایین هوش هیجانی و قدرت حل مساله و تصمیم گیری از جمله عوامل فرار است چراکه افراد نمی‌توانند هیجانات آنی خود را کنترل کنند. گاهی فرار بر اساس کنجکاوی و کم تجربگی انجام می‌شود به طوری که دختران اقدام به خیال پردازی می‌کنند که اگر فرار کنند شرایط عالی خواهند داشت .
این کارشناس علوم اجتماعی با اشاره به عوامل اجتماعی که مهم ترین آن خانواده است، خاطر نشان کرد: بسیاری از دخترانی که فرار کرده‌اند فضای خانواده متشنج و ناامن، فضای ارتباطی و عاطفی نا امن داشته و یا احساس تبعیض می‌کنند. گاهی سبک فرزندپروری که ممکن است مستبدانه و یا رها شده باشد نیز دلیل این امر است .
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین همچنین این را هم گفت که فقدان پدر یا مادر به واسطه جدایی یا مرگ، و وجود ناپدری و نامادری، انحرافات والدین مثل تعرضات جنسی و جسمی به دختر، اعتیاد در خانواده، ازدواج‌های اجباری، سرزنش از طرف خانواده، محرومیت اجتماعی، فقر اقتصادی و ناتوانی والدین در برقراری ارتباط موثر با دختران نیز می‌تواند شرایط نا مساعد روحی و روانی برای دختر ایجاد و در نهایت منجر به فرار شود .
حسینی افزود: معمولا مقصد این دختران شهرهای بزرگ است تا از گمنامی در شهر استفاده کنند و تصور می‌کنند می‌توانند پنهان باشند. معمولا شهرهای زیارتی، امام زاده‌ها و پایانه‌های مسافری و بهشت زهراها و ترمینال‌های مسافری مقصد این دختران هستند و کسانی که دنبال طعمه می‌گردند نیز می‌دانند دختران به این اماکن پناه می‌برند .
دستگیری، بزرگترین شانس زندگی فراری‌ها
وی معتقد است که دستگیر شدن این دختران بزرگترین شانس زندگی آنها است چراکه پلیس آنها را به مراکز کلانتری و مشاوره و مددکاری مراکز انتظامی ارجاع می‌دهد؛ روانشناس‌ها با بچه‌ها صحبت و آنها را تحویل خانواده‌ها می‌دهند و از آسیب‌های جدی محفوظ می‌شوند .
حسینی تصریح کرد: دخترانی که اقدام به فرار می‌کنند دو استراتژی مهم دارند. یکی استراتژی بقاست که ممکن است منبع مالی محدود برای زندگی داشته باشند و اولین استراتژی آنها این است که چگونه حداقل‌های زندگی را تامین کنند و دومی استراتژی آینده نگرانه است که برای آینده چکار کنند؟. در هر دو نوع استراتژی جدی ترین آسیب این دختران، برقراری رابطه جنسی است که خواسته یا ناخواسته دچار آن می‌شوند و عاملی در جهت فساد و فحشا است .
هشداری به دخترانی که از خانه فرار می کنند: مراقب باندهای فساد باشید
این کارشناس علوم اجتماعی گقت: اکثر دختران طعمه باندهای فساد و فحشا می‌شوند. اگر این دختران به خانه بازگردانده شوند ترس سرزنش از سوی خانواده و تنبیه دارند و به هر طریقی نمی‌خواهند به خانه برگردند اما اگر به خانواده بازگردند شانش آورده‌اند چراکه هرچقدر محیط خانه بد باشه از محیط خارج خانه بدتر نیست. در واقع شروع مشکلات فرار از همان آغاز فرار است .
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین به بیان تبعات دیگر فرار دختران پرداخت و گفت: نداشتن هزینه‌های زندگی و اسکان و سرپناه و بی خانمانی و سرگشتگی، رخ دادن اولین رابطه خارج از عرف، ضرب و جرح و دعوای خیابانی، سرقت برای تامین معاش، مصرف مواد مخدر به واسطه آشنایی با دیگران، گرفتاری در باندهای قاچاق زنان، تن دادن به ازدواج موقت، اقدام به خودزنی و خودکشی، طرد شدن از سوی خانواده، بیماری‌های عفونی، افسردگی و ... از دیگر عوامل فرار دختران از خانه است .
برای جلوگیری از فرار چه باید کرد؟
وی با تاکید بر اینکه فرار از خانه دختران معضلی در تمام جوامع است که باید کنترل شود، ادامه داد: باید سیاست های پیشگیرانه انجام دهیم. در پیشگیری اولیه نیاز داریم به دختران مهارت‌های زندگی را آموزش دهیم. بسیاری از اتفاقات فرار در سنین نوجوانی مدرسه اتفاق می‌افتد که دختران هوش هیجانی و مهارت زندگی را بلد نیستند که این مهارتها را می‌توان با مربیان و معلمان پرورشی دلسوز به آنها آموزش داد .
حسینی گفت: در پیشگیری ثانویه باید دختران آسیب دیده در مراکز بازپروی آموزش دیده و مهارت های لازم را کسب کنند. در پیشگیری ثالث نیز نباید دختران را رها کنیم تا درون خانواده‌هایی که شرایط آنها تغییری نکرده حاضر شوند. این دختران معمولا از سوی خانواده دچار سرکوب می‌شوند و باید خانواده‌ها در این زمینه آموزش داده شوند .
فرق فرار پسران با دختران
این کارشناس در پایان یادآور شد: گرایش‌های مذهبی و دینی می‌تواند بسیاری از فشارهای روانی دختران را بکاهد و امید را زنده نگه دارد تا از اقدامات جرم زا پرهیز کنند. فرار آسیب جدی نوجوانان و دختران است. پسران فرار کرده عمدتا جذب بازار کار اما دختران طعمه تبهکاران می‌شوند و بازگشت آنها به جامعه سالم سخت خواهد بود. فرار مساله فردی نیست بلکه اجتماعی و امنیتی و انتظامی است. لازم است ما به آنها توجه کنیم و آمار را به حداقل برسانیم .