پیام آذری - گیم فا / کونامی تقریباً 2 سال پیش در زمان معرفی نسخه 2020 مجموعه بازی‌های سالانه فوتبال خود یعنی Pro Evolution Soccer (یا به اختصار PES) دست به اقدام عجیبی زد. کنفرانس معرفی بازی با نام eFootball شناخته می‌شد و خیلی زود مشخص شد که این مجموعه از این پس با نام eFootball PES 2020 به بازار عرضه می‌شود.
سال گذشته به دلیل عرضه کنسول‌های نسل نهمی و تغییر شرایطی که رخ داد، کونامی دست به معرفی نسخه جدیدی نزد و تنها یک به‌روزرسانی تازه را در اختیار کاربران نسخه 2020 قرار داد و باری دیگر متذکر شد که این مجموعه تحت عنوان eFootball PES 2021 به کار خود ادامه می‌دهد.
سرانجام چند روز پیش با معرفی نسخه 2022 نام PES از عنوان این سری حذف شد و از این پس ما با یک شبیه‌ساز فوتبال به نام eFootball مواجه خواهیم بود که به صورت رایگان عرضه می‌شود. در حقیقت اگر بخواهیم منصفانه نظر بدهیم، تغییر نام بازی‌های مختلف در تاریخ این صنعت بارها رخ داده است. ناشران نام بازی‌های زیادی را از ابعاد گوناگونی تغییر داده‌اند تا به هدف خود برسند.
برای نمونه تغییر و حذف شماره‌گذاری‌های موجود در آن‌ها و یا افزون و حذف کردن پیشوند و پسوندهای متوالی بارها و بارها در تاریخ برخی مجموعه‌ها رخ داده‌اند تا داستان‌های جدید، سیاست‌های تازه و محتوای اضافی را نمایش دهند اما هیچ شرکتی دوست ندارد که با تغییر اصلی‌ترین مولفه‌های نام یک سری، هویت و شهرت آن را خدشه‌دار کند.
بنابراین تغییر کامل نام سری بازی‌های PES نشان می‌دهد که کونامی اهداف بزرگی در سر دارد که حداقل از نظر خودش تحت نام پیشین و تاریخچه‌ای که داشت قابل دست‌یابی نیستند. ما در این مقاله به بررسی عواقب مثبت و منفی این تغییر نام و سیاست‌های شرکت کونامی در قبال بازی eFootball خواهیم پرداخت. آیا این اثر پس از مدت‌ها می‌تواند با همتای خود، FIFA نیز رقابت کرده و در کسب بازیکنان جدید موفق عمل کند؟ در ادامه همراه ما باشید.
جذب کاربران بیشتر
ظاهراً با شروع نسلی جدید، کونامی نیز به شروعی نو همراه با اهداف تازه ایمان آورده است. این شرکت همان‌طور که انتظار می‌رود از آمار مطلع است و می‌داند که با روش‌های سنتی خود نمی‌تواند با سری FIFA و کاربران روز افزون آن رقابت کند. مجموعه بازی‌های FIFA به قدری محبوب هستند که علی‌رغم روند عرضه سالانه، همواره به لیست پروفروش‌ترین بازی‌های سال وارد می‌شوند.
بنابراین کونامی چه چیزی برای جذب آن‌ها در چنته دارد؟ پیشنهادی که هیچ‌کس نمی‌تواند رد کند: بازی رایگان! با رایگان شدن بازی، کاربرانی که از سمت رقیب قضیه را نظاره می‌کنند، می‌دانند که قرار نیست در ابتدا پولی پرداخت کنند و امتحان eFootball 2022 ضرری ندارد. بنابراین حداقل یک شانس در اختیار کونامی قرار می‌گیرد که آن‌ها را جذب کند و تا زمانی که محتوای خوبی برای ارائه موجود است، شبیه‌ساز فوتبال خود را زنده نگه دارد.
همچنین افرادی که در خرید یک بازی فوتبال شک دارند و مطمئن نیستند که بتوانند با این ژانر سرگرم شوند، در مقابل FIFA که هزینه 70 دلاری سالانه را پیش‌رویشان قرار می‌دهد، گزینه eFootball را هم مشاهده می‌کنند که تنها زحمت برای تجربه آن، دانلودش است و تا سالیان آینده نیز محتوای زیادی را دریافت خواهد کرد.
رایگان شدن بازی از طرفی کمک می‌کند که سرورهای آنلاین آن نیز بازیکنان زیادی جذب کند. در حال حاضر با وجود انتشار برنامه کونامی برای عرضه محتویات بیشتر در آینده، مشخص نیست که محتوای مذکور تا چه اندازه در کسب رضایت کاربران موثر خواهد بود و یا چه اندازه به سمت خریدهای درون برنامه‌ای حرکت خواهد کرد اما اگر کونامی فرایند مناسبی را در پیش بگیرد، سیاستش حداقل برای سال نخست عرضه جواب می‌دهد و طی سال‌های آینده سرانجام در یک رقابت بزرگ با FIFA قرار خواهد گرفت.
اگرچه هیچ کدام از این موارد نمی‌تواند تضمین کند که شبیه‌ساز فوتبال کونامی قادر به رقابت تنگانگ با FIFA باشد اما ارائه یک پیشنهاد رایگان در مقابل پرداخت 70 دلار هزینه سالانه برای مجموعه‌ای که بسیاری از بازیکنان آن را فاقد تغییرات کامل می‌دانند، بهترین استراتژی است که می‌توان تصور کرد.
افزایش کیفیت روی همه پلتفرم‌ها
طبق گفته کونامی بازیکنان این نسخه برای تجربه این اثر پس از عرضه می‌توانند از هر پلتفرمی اقدام کنند و به لطف قابلیت کراس پلی حتی با استفاده از یک کنترلر، روی گوشی هوشمندشان نیز تجربه مشابه کنسول‌ها و رایانه‌های شخصی را در اختیار داشته باشند.
کونامی پس از اتمام ساخت موتور بازی‌سازی فاکس (Fox) که تیم هیدئو کوجیما روی آن کار می‌کرد، اولین بازی ساخته شده با این موتور را از مجموعه PES تحت نام PES 2014 عرضه کرد. از آن زمان تاکنون به جز معدود بازی‌های دیگر که از جمله آن‌ها می‌توان به Metal Gear Solid V: The Phantom Pain، P.T. و Metal Gear Survive اشاره کرد، تنها نسخه‌های مختلف PES با استفاده از این موتور ساخته شده‌اند و این سری مدت‌هاست که در گرو محدودیت‌های موتوری است که سازنده آن اکنون در کونامی فعالیت نمی‌کند.
البته بسیار بعید است که این موتور تا کنون برای بهره‌مندی از فناوری‌های روز دنیا به‌روز نشده باشد اما مسلماً تیم اصلی توسعه‌دهنده و مدیریت کاملی که پیش از جدایی کوجیما شاهد بودیم، در این بین دخیل نبوده‌اند.

بنابراین اکنون نزدیک به هشت سال بعد از ورود به یک نسل جدید، کونامی تصمیم گرفته است که از موتور بازی‌سازی آنریل انجین 4 (Unreal Engine) برای ساخت eFootball 2022 استفاده کند. استفاده از این موتور جدید می‌تواند بهبودهای بسیاری را منجر شود و کاربران تجربه‌های جدیدی را مشاهده کنند. آنریل انجین 5 موتور پیشرفته دیگر شرکت اپیک گیمز است که کونامی می‌توانست از قابلیت‌های آن در ساخت آخرین نسخه PES استفاده کند اما به هر حال استفاده صحیح از نسخه چهارم نیز می‌تواند تفاوت‌های بسیاری را رقم بزند.
همچنین به نظر می‌رسد که از این پس نسخه دیگری از PES Mobile عرضه نخواهد شد و تمام کاربران از جمله بازیکنان موبایل به نسخه‌ای مشابه پلتفرم‌های اصلی نسل هشت و نه دسترسی خواهند داشت.
بهبودهای بسیار در همه ابعاد بازی در کنار توجه به کاربران موبایل و همچنین رایگان شدن اثر، می‌تواند سهم قابل ملاحظه‌ای در جلب توجه بازیکنانی داشته باشد که پیش‌تر از این مجموعه دور شده‌اند و یا مدت‌هاست که به تجربه FIFA مشغول هستند.
ظاهراً کونامی بیش از هر زمان دیگری درک کرده است که کاربران موبایل تا چه حد مهم هستند. آیا eFootball 2022 می‌توانند روند محبوبیت تازه‌ای را در گوشی‌های موبایل رقم بزند و در نقطه‌ای بدرخشد که FIFA تاکنون قادر به دست‌یابی کامل به آن نبوده است؟ در واقع هیچ‌کس نمی‌تواند به شما اطمینان بدهد اما اگر کیفیت بازی روی پلتفرم موبایل از هر نظر شبیه به نسخه‌های کنسولی باشد، بعید نیست که با چنین رویه‌ای مواجه شویم.
حضور در ورزش‌های الکترونیک
پیش‌تر در سال 2020 یکی از مدیران کونامی گفته بود که تغییر نام بازی PES 2020 به eFootball PES 2020 برای تمرکز روی ورزش‌های الکترونیک و برندسازی انجام خواهد شد. با توجه به جدول فروش و آمار و ارقامی که الکترونیک آرتز پس از عرضه هر نسخه از FIFA منتشر می‌کند یا منابع موثق دست به انتشارشان می‌زنند، مشخص است که کونامی طی سال‌های گذشته شانس چندان بزرگی برای رقابت نه تنها با مجموعه FIFA بلکه برای بازی‌بازان حرفه‌ای ورزش‌های الکترونیک نیز در اختیار نداشته است.
اکنون که پسوند PES نیز به طور کامل حذف شده است، می‌توان متوجه شد که کونامی تا چه اندازه روی تحقیق اهداف چند ساله خود متمرکز شده است. همان‌طور که بسیاری از شما اطلاع دارید، PES به اندازه‌ای که در کشورمان و یا در بخش‌هایی از آسیا موفق است، در اروپا موفق نیست و رقابت‌های حرفه‌ای و محبوبیت عام در ابعاد گسترده‌ای در اختیار FIFA است.

اگرچه تغییر رویکرد بازی تنها به وسیله تغییر نام ممکن نیست و نمی‌توان منطق بزرگی پشت آن مشاهده کرد و در سال‌های گذشته هم اثری از آن بر جای نمانده است اما ارائه یک عنوان رایگان با سطح کیفی بالاتر که تجربه یکسانی روی تمام پلتفرم‌ها برای کاربران بسیاری ارائه می‌کند، می‌تواند توجهات زیادی را به سمت eFootball 2022 جذب کند. اگر کونامی در هدایت این توجهات و دستاوردها موفق باشد، هدف این شرکت ژاپنی برآورده خواهد شد و این سری قدیمی تبدیل به یک از مهم‌ترین بازیگران حاضر در ورزش‌های الکترونیک می‌شود.
ورزش‌هایی که به تنهایی می‌توانند عامل تجربه یک بازی برای عده‌ای از کاربران شوند و از سوی دیگر با جلب هر چه بیشتر توجهات، تولید کنندگان محتوا و استریمرها نیز نقش عمده‌ای در جذب کاربران کژوال ایفا کنند.
به این ترتیب این موارد دلایلی هستند که ظاهراً در اهداف بلند مدت کونامی قرار گرفته‌اند و اگر این شرکت بتواند به خوبی روی آن‌ها معطوف شود، قسمتی از بازار را به خودش اختصاص دهد؛ قسمتی از بازار که از سهم پیشین کاربران مختص به این مجموعه بزرگ‌تر است ولی در مقابل چیزی که eFootball 2022 و محتوای آینده آن هدف قرار داده‌اند، حقیقتاً نباید نقطه امنی باشند.
اما به هر حال کونامی اکنون در شرایطی قرار ندارد که به حقیقت پیوستن انتظارات بزرگی را روی برنامه‌های آن منطبق کنیم. این شرکت نیز به هر نحو نیازمند درآمدزایی است و با توجه به سیاست‌هایی که هر ساله بیشتر و بیشتر مشاهده می‌کنیم، کونامی نیز روی لبه پرتگاه حرکت می‌کند. در ادامه دلایلی که شاید منجر به نابود شدن این سری و یا حداقل در بهترین حالت، نابود شدن احترام گذشته‌اش می‌شوند را مورد بررسی قرار خواهیم داد. باید توجه کرد که رخ دادن مزایای مثبت،‌ مزایای منفی و یا ترکیب آن‌ها کاملاً پیش‌بینی‌هایی زود هنگام هستند و ما بر روی دادن هیچ یک از آن‌ها اصرار نداریم.
خرابکاری به شیوه کونامی
افزون بر مزایایی که تغییر نام و سیاست‌های کونامی می‌تواند در قبال پیشرفت سری PES حتی با یک نام جدید داشته باشد، برخی عواقب منفی هم قابل تصور هستند که این شرکت به‌ویژه در نسل هشتم به دفعات آن را تکرار کرد و فراتر از دگرگونی‌های موجود در یک عنوان و یا نام هستند؛ مواردی که درون سیاست‌های کونامی به چشم می‌خورند و یا امکان دارد که شاهد آن‌ها باشیم.
اگرچه ما به دلایل اصلی، دقیق و داستان حقیقی جدایی هیدئو کوجیما از این شرکت دسترسی نداریم و نمی‌توانیم درباره دو سمت ماجرا قضاوت کنیم اما به خوبی مشخص است که این اختلافات تاثیرات نامناسبی روی Metal Gear Solid V و عدم تکمیل و انتشار Silent Hills P.T. داشته‌اند و دو عدد از محبوب‌ترین مجموعه بازی‌های چند دهه گذشته به همین منوال چنان در سیاهی فرو رفته‌اند که نمی‌توان هیچ امیدی به آن‌ها داشت.
دقیق‌تر، این شرکت مدتی پیش در سال 2018 دست به معرفی و عرضه نسخه جدیدی از مجموعه Metal Gear تحت نام Metal Gear Survive زد که در تخریب شهرت سری و انتظارات طرفداران زبان‌زد است. در نتیجه رهاسازی مجموعه‌های قدیمی و تخریب و کاهش کیفیت سری بازی‌های Metal Gear و Silent Hill نشان می‌دهد که کونامی تصمیمات درستی را در نسل هشتم بازی‌های ویدیویی اتخاذ نکرده است.

اگر گستره حضور این تصمیمات به مجموعه PES، نسل نهم و یا به عبارت دیگر، eFootball نیز وارد شوند، تمام انتظاراتی که کاربران دارند، ویران خواهند شد و کونامی یکی دیگر از مهم‌ترین مجموعه‌های خود را به مسیری اشتباه هدایت خواهد کرد.
البته تصور تصمیم‌های اشتباه توسط کونامی و روی گرداندن طرفداران چندان سخت نیست. چگونه؟ برای نمونه اکنون با تغییر موتور بازی‌سازی و رویکرد کونامی در رقابت صحیح با FIFA، انتظار می‌رود که کاربران یک گیم‌پلی بهینه روی تمام پلتفرم‌ها را شاهد باشند و چنین انتظاری حداقل برای عده‌ای به شدت پایه‌گذاری شده است.
ارتقای گرافیک، لایسنس مناسب تیم‌ها و رویدادها و موارد دیگری که در وعده‌های شرکت برای eFootball 2022 به گوش می‌خورند، در تشدید این انتظارات نقش دارند و باید عواقب آن‌ها را در نظر گرفت. سرانجام ممکن است که این انتظارات نه تنها برآورده نشوند بلکه به سمت افول حرکت کنند؛ در این صورت باری دیگر شاهد خرابکاری به سبک کونامی خواهیم بود.
تصمیم‌های کونامی قبل‌تر منجر به اختلال در ارائه مولفه‌های بنیادین Metal Gear Solid به روشی مناسب شد و در نهایت مراحل توسعه بازی نیز به اتمام نرسید. همین موضوع در رابطه با P.T. و بعدتر با شدتی بیشتر در Metal Gear Survive رخ داد. ارائه نسخه‌ای کاملاً دور از ریشه‌های سری و یا حتی نیمه‌کاره که تنها روی درآمدزایی متمرکز است، از سیاست‌های اشتباه این شرکت محسوب می‌شود در گذشته مشاهده کرده‌ایم و به حقیقت پیوستن آن‌ها در رابطه با eFootball 2022 اصلاً ساده تمام نخواهد شد.
خرابکاری به شیوه الکترونیک آرتز
بله؛ درست متوجه شدید! اگر کونامی فراتر از سیاست‌های اشتباه خود عمل کند و قصد داشته باشد که از برخی سیاست‌های رقیب خود یعنی الکترونیک آرتز الهام بگیرد، باید اذعان کرد که آینده روشنی در انتظار eFootball 2022 نیست. کونامی به اندازه‌ای در ناامید کردن طرفداران به تبحر دست یافته است که حتی فکر کردن به تکرار اشتباهات الکترونیک آترز در قبال FIFA ولی این‌بار با eFootball و توسط کونامی نیز قابل تحمل نیست.
یکی از این موارد لوت‌باکس‌های بسیار و افراطی است. الکترونیک آرتز پیش‌تر سابقه درخشانی در ارائه تجربه کاربری مناسب در بخش‌های آنلاین خود نداشته است. این شرکت مقطعی در نسل هشتم به علت سیاست‌های عجیب ارائه لوت باکس‌ها و ترویج فرهنگ غلط مورد انتقادهای بسیار و پیگیری‌های قانونی قرار گرفت.
استفاده نامناسب از آیتم‌های پولی که منجر به حالت Pay-to-Win می‌شود، چطور؟ الکترونیک آرتز در بهره‌گیری از آن نیز شهرت خوبی ندارد. بخش‌های مختلف eFootball 2022 می‌توانند میزبان این موارد باشند تا کاهش درآمد بازی ناشی از رایگان شدن آن به شکلی غیر اصولی جبران شود.
در حالتی دیگر ممکن است که این شرکت پس از جذب عده‌ای از کاربران به تدریج به این روش عمل کند و حین عرضه محتوای اصلی برای سال میلادی آینده، کاربران با عواقب آن روبه‌رو شوند. پخش تبلیغات در بازی نیز از منفورترین شیوه‌های درآمدزایی از طریق بازی‌های AAA است که کاربران و مخصوصاً بازیکنانی که به تجربه آثار AAA مشغول هستند، از آن نفرت دارند و به شدت به انتقاد از سیاست شرکت‌هایی می‌پردازند که دست به چنین عملی می‌زنند.
البته انجام این فرایند برای بازی‌هایی که به صورت غیررایگان عرضه می‌شوند در سطوحی قابل تحمل و به همین ترتیب استفاده از آن در بازی‌های رایگان منطقی‌ترین حالت ممکن است. با این وجود استفاده افراطی و بیش از اندازه از تبلیغات حتی برای یک اثر رایگان که دقیقاً می‌تواند شامل eFootball 2022 شود هم قابل قبول نیست.
نابود کردن ریشه‌ها
همان‌طور که اشاره شد، مشخصاً زمانی که یک بازی به صورت رایگان و Free-to-Play عرضه می‌شود، سازندگان باید راهی برای کسب درآمد داشته باشند. به این ترتیب حضور اسکین‌ها، آیتم‌ها و موارد تزئینی برای این دسته از بازی‌ها کاملاً معقول و منطقی است.
eFootball 2022 هم به همین صورت عرضه خواهد شد و به هر حال ما شاهد روش‌هایی برای درآمدزایی سازندگان خواهیم بود اما اگر این خریدهای درون برنامه‌ای منجر به نابودی ریشه‌های سری و عواملی که در میان کاربران محبوب هستند، شود، کونامی به یکی از منفورترین چهره‌ها به‌ویژه برای کاربران قدیمی‌تر و طرفداران این مجموعه تبدیل خواهد شد.
مستر لیگ و … که سالیان سال در این سری حضور داشته‌اند و همیشه به عنوان وجه تمایز این سری شناخته می‌شدند، می‌توانند طی تصمیمات اشتباه کونامی ارزش خود را از دست بدهند. برای مثال اگر حالت‌ها به صورت جداگانه فروخته می‌شوندو کونامی به تازگی آن را تایید کرده است. عرضه تیم‌های محبوب و یا بازیکنان با پنل‌های پولی و یا اشتراکی با قیمت‌های سرسام‌آور از دیگر نمونه‌های قابل تصور هستند که می‌توانند در لبریز کردن خشم بازیکنان مانند یک جرقه آنی عمل کنند. چه مقدار از این‌گونه تصمیمات را می‌توانید تصور کنید؟
به هر حال تکه‌ای از هر بازی و مجموعه‌ای هویت آن را تشکیل می‌دهند. روی دادن چنین مواردی همه و همه می‌توانند ریشه‌های سری را هدف گرفته و آن را تبدیل به شبحی کنند که تنها در گذشته نامی از این سری را به دوش می‌کشیده است. طرفداری از عنوانی که به کاربران خود احترام نمی‌گذارد و راه نامناسبی برای کسب درآمد انتخاب کرده است، به همین شکل احترام متقابل را از کاربران دریافت نخواهد کرد. در این صورت تمایز نسخه دموی سال‌های گذشته و نسخه‌ای که کاربران از این به بعد به عنوان نسخه اصلی به آن نگاه می‌کنند، بسیار دشوار خواهد بود.
البته تنها کاربران قدیمی هدف در عواقب تصمیمات اشتباه کونامی قرار نخواهند گرفت. اگر eFootball از تمام زوایا به چنین مشکلاتی آغشته شود، حتی ارائه یک تجربه رایگان نیز نمی‌تواند پیشنهاد بهتری در مقایسه با پرداخت 70 دلار باشد. کیفیت نیز از دیگر بخش‌هایی است که می‌تواند کاملاً برخلاف انتظارات عمل کند و نشان دهد که مهندسین کونامی در استفاده از آنریل انجین 4 اصلاً تبحر ندارند.
جمع‌بندی
آخرین نسخه از سری بازی‌های Pro Evolution Soccer (و یا آن‌طور که در ژاپن معروف است، Winning Eleven) فارغ از نظر شما، امسال یکی از بزرگ‌ترین تحولات تاریخ خود را تجربه خواهد کرد. این بازی به صورت رایگان، تحت نام eFootball و مبتنی بر ارائه محتویات همیشگی روانه بازار خواهد شد. آیا تبدیل شدن یک اثر غیررایگان، به عنوانی رایگان با پرداخت درون برنامه‌ای به معنای نابودی این مجموعه است؟
اساساً خیر اما حضور کونامی که سابقه درخشانی در تغییر و بهبود شرایط مجموعه‌های خود ندارد، همان عاملی است که می‌تواند نگرانی‌های بسیاری را دامن بزند. ما به عنوان کاربران بازی‌های ویدیویی دوست داریم که تمام بازی‌ها با احترام به کاربران و برآورده کردن انتظارات، کیفیتی مناسب را ارائه کنند و همچنین امیدواریم که این بازی سیاست‌های درستی را در پیش بگیرد تا نهایتاً الکترونیک آرتز طعم یک رقابت واقعی را بچشد.
چنین رقابتی بهترین شرایط ممکن برای علاقه‌مندان فوتبال خواهد بود و اگر روی مثبت ماجرا رخ دهد، بازیکنان می‌توانند برخی از بهترین سال‌های خود در دنیای بازی‌های ویدیویی را تجربه کنند.