بزرگنمايي:

پیام آذری - مهر / علیرغم تفاوت های بزرگ در مدل و سیستم مدیریت سیاسی آمریکا و چین، دو کشور در زمینه مدیریت و حکمرانی پلتفرمی با چالش ها و مسائل مشابهی دست و پنجه نرم می کنند.
این روزها، پلتفرم‌های دیجیتال و داده‌هایی که همه روزه بر اثر فعالیت آنها تولید می‌شوند، در مرکز توجه فعالان اقتصادی، دولت‌ها، جامعه مدنی و حتی کاربران عادی قرار گرفته اند. ایالات متحده آمریکا و چین با وجود خصومت، درگیری و رقابت شدید، یک خصوصیت مشترک بزرگ دارند.
این دو کشور بزرگ‌ترین پلتفرم‌های فناوری جهان را ساخته و توسعه داده اند. آمازون، توئیتر، علی بابا، فیسبوک، وایبو، آلفابت، وی چت، اپل، بایدو و هوآوی، غول‌های بزرگ دنیای فناوری هستند که بی شک هیچ شرکتی در هیچ نقطه دیگری در جهان نمی‌تواند به رقابت با آنها بپردازد.
این در حالی است که علیرغم تفاوت‌های بزرگ در مدل و سیستم مدیریت سیاسی واشنگتن و پکن، دو کشور در زمینه مدیریت و مهار پلتفرم‌ها با مسائل مشابهی دست و پنجه نرم می‌کنند. حکمرانی پلتفرمی طیف گسترده‌ای از مسائل را شامل می‌شود. از جمله این مسائل می‌توان به موضوعاتی چون مدل تجاری، کنترل محتوا، سیاست‌های رقابتی، امنیت، حریم شخصی و نوآوری مالی و فناورانه، اشاره کرد.
امروزه متخصصان در تلاش هستند که همه ابعاد یاد شده را در مطالعات گنجانده و مورد بررسی عمیق قرار دهند. میلتون مولر، بنیانگذار پروژه حکمرانی اینترنت در دانشکده سیاستگذاری عمومی دانشگاه جورجیا و یکی از متخصصان برجسته حوزه مطالعات فضای مجازی، اخیراً در جریان کنفرانسی تخصصی با موضوع «مقایسه حکمرانی پلتفرمی چین و آمریکا» در مورد مسئله مواجهه با پلتفرم‌ها و تفاوت روش دو ابر قدرت بزرگ جهان در پیگیری این هدف، با کارشناسان مشهور این حوزه، به گفتگو نشسته است. در این نوشتار، به بازتاب نظرات کارشناسان حاضر در سمینار یاد شده خواهیم پرداخت.
پروفسور ژو پیشی، کارشناس حوزه فناوری، در این مورد می‌گوید: «کنترل موفق بازارهای جهانی توسط پلتفرم‌های چینی، شرکت‌های فناوری این کشور را در موقعیتی حساس و تاریخی قرار داده است. پکن برای نخستین بار پس از سال‌های دهه 70 میلادی، با توجه به شرایط موجود، به سمت ورود نیروهای بازار به اقتصاد این کشور حرکت کرده است.»
وی در تکمیل تحلیل خود، به سیر تحول ورود بخش خصوصی به بازار دولتی و تحت کنترل چین پرداخت و در انتهای بحث خود، اعلام کرد که 7 وزارتخانه و سازمان در امر تنظیم قوانین و چارچوب‌های پلتفرم‌های چینی، مشارکت دارند.
میلتون مولر نیز، خود به تازگی طی یادداشتی با عنوان «تنظیم گری دسترسی به بازار توسط آمریکا و چین: نئومرکانتلیسم در خدمات دیجیتال» مدعی شد که ظهور پلتفرم‌های بزرگ چینی بیش از آن که نتیجه سیاست حمایتی دولت این کشور باشد، حاصل ورود کارآفریان قدرتمند به این بازار رقابتی است. وی در ادامه نوشتار خود، تصریح کرده است که دو کشور محدودیت‌هایی را برای ورود پلتفرم‌های رقیب به کشور خود در نظر گرفته اند. نئومرکانتلیسم دیجیتال، نامی است که وی برای شرایط تجاری، ژئوپلیتیک و امنیتی، در رقابت فناورانه طرفین انتخاب کرده است.
دکتر جوآن گری، استاد دانشگاه فناوری کویینزلند، با اشاره به تأثیرات مداخله چین و آمریکا در بخش فناوری، بر شرایط جهان، اعلام کرد که هر دو کشور در این زمینه، داده‌های خود را پنهان کرده و در حال فریب یکدیگر هستند. وی در نهایت با پرسشی بنیادین بحث خود را به پایان رساند:
«چگونه می‌توان در زمینه اقتصاد پلتفرمی، از هژمونی آمریکا و چین، فراتر رفت و پیشی گرفت؟»
مدیریت محتوا؛ مدل چینی و آمریکایی
دومین جلسه از همایش یاد شده، با موضوع «حکمرانی محتوا» و با حضور جوفانگ وانگ، از دانشگاه آکسفورد، ییک چان چین، از دانشگاه پکن و جینهه لیو و ینگ لی، از دانشگاه چینهوا، برگزار شد. در این بخش به بررسی مهم‌ترین نکات ارائه شده از سوی این متخصصان خواهیم پرداخت.
جوفانگ وانگ در این نشست و با اشاره به مقاله خود، با عنوان «مطالعه تطبیقی اصول اساسی دولت‌ها در مدیریت پلتفرم» اصول اساسی حاکم بر آمریکا و چین را به ترتیب، «آزادی بیان» و «مدیریت افکار عمومی» اعلام کرد و گفت: «اصل آمریکایی می‌تواند منجر به درگیری یا همکاری پلتفرم با دولت شود. این در حالی است که مدل چینی، متضمن تحقق حکمرانی مشارکتی میان پلتفرم‌ها و دولت است.»
ییک چان چین ضمن ارائه مقاله‌ای با عنوان «مطالعه تطبیقی حکمرانی انتشار اطلاعات غلط، در بستر رسانه‌های اجتماعی چین و آمریکا»، به مقایسه انواع مختلف تنظیم گری، از جمله، خود تنظیمی، هم تنظیمی و مقررات بیرونی و اثرات آن در کنترل پدیده‌هایی چون دیپ فیک، اخبار جعلی و … پرداخت.
جینهه لیو و ینگ لی نیز با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «مقایسه مکانیسم حکمرانی محتوا در چین و آمریکا»، مدل چینی را «پدرسالاری تحت هدایت حزب» و مدل آمریکایی را «فردگرایی مبتنی بر جامعه-بازار» ارزیابی کردند و همین تفاوت را مبنای دشواری ورود پلتفرم‌ها به کشور رقیب می‌دانند.
سیاست‌های رقابتی؛ دوره تشویق شرکتهای فناوری گذشت
در نشست سوم این سمینار، کارشناسان، به طرح دیدگاه‌های خود در مورد سیاست‌های رقابتی طرفین پرداختند.
پروفسور هی چینگ، از دانشگاه پست و مخابرات پکن، پس از طرح مسئله مقاله خود، با اشاره موردی به پرونده شرکت علی بابا، شمای کاملی از قوانین و سیاست‌های ضد انحصار در چین ارائه داد.
دکتر سارا او، از مؤسسه سیاستگذاری فناوری، در قالب ارائه مقاله خود، به موضوع فعالیت‌های انحصاری پلتفرم‌های آمریکایی و چالش‌های قانونگذاران با شرکت‌های بزرگ فناوری در ایالات متحده در زمینه مبارزه با انحصار گرایی پرداخت. وی در ادامه بحث خود، فعالیت در بسیاری از حوزه‌های ضد رقابتی را که پلتفرم‌ها به آنها متهم هستند، فهرست بندی کرد و مدارکی برای اثبات آنها ارائه داد.
دکتر لیانروی جیا، از دانشگاه تورنتو و پروفسور دواین وینسک از دیگر حاضران این نشست بودند. آنها در طول ارائه خود، به مقایسه میزان «مالی سازی شرکت‌های فناوری چین و ایالات متحده» پرداختند و خاطرنشان کردند که بر خلاف تصور عموم مبنی بر انحصار مالکیت شرکت‌های فناوری از سوی دولت، سرمایه گذاران بسیاری از پلتفرم‌های چینی نهادهای بین المللی و سرمایه گذاران خارجی هستند.
نینگ لی، دانشجوی دکتری دانشگاه جیائو تونگ شانگهای نیز بر مبنای مقاله خود با عنوان «تصمیم استراتژیک چین و آمریکا برای مواجهه با رشد پلتفرم‌های دیجیتال»، استدلال کرد که پلتفرم‌های اینترنتی، مراحل رشد بی ضابطه و خود تنظیم گرانه را پشت سر گذاشته اند. در حال حاضر، رشد شرکت‌های یاد شده، نظم و سامان یافته است و دولت‌ها اندک اندک از فضای تشویق و نظارت منفعلانه، وارد فضای مقررات سختگیرانه تر و فعال‌تر شده اند.
موضوعاتی چون حریم شخصی، امنیت سایبری و ارزهای دیجیتال نیز از دیگر محورهای این سمینار بودند. برگزاری چنین نشست‌هایی در فضای علمی و آکادمیک مبین افزایش آگاهی دولت‌ها و جامعه مدنی جهانی در مورد لزوم مواجهه مؤثر با رشد بی سابقه و بی قاعده شرکت‌های فناوری بزرگ و انحصار گر حاضر در این بازار است.