بزرگنمايي:

پیام آذری - راه روش زندگی هر ملتی (نظم) حکایتگر میزان موفقیت و شکست آن ملت است. محمدجواد ظریف وزیر خارجه دو دولت یازدهم و دوازدهم روحانی، تلاش می کند به یکی از مهمترین نقیصه های تاریخی ایرانیان در 500 سال گذشته در کتاب «پایاب شکیبایی» که خاطرات دوران وزارت خارجه او است، اشاره کند. نقیصه ای که در اصل عدم برنامه ریزی جدی را به رسمیت شناخته، ابزارها را برای دستیابی به اهداف اندازه گیری نمی کند، افراد راهبردی دلسوز و حامی منافع ملی را ترسو، سازشکار، وسط باز، و .
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
.. می داند، و برعکس افراد سطحی و غیر راهبردی، و شعاری، که فقط به آرزوها توجه می کنند و نه به توانمندی ها، افرادی شجاع، دلیر ذکر کرده و به آنان در عمل اعتماد می کنند. این شیوه زیست نه تنها مخل توسعه کشور بوده که در مقاطع تاریخی منتهی به تجزیه کشور عزیزمان ایران شده است. ظریف در خاطرات خود می گوید:
از دید استاد دکتر روح الله رمضانی، (نویسنده کتاب پر ارزش تاریخ سیاست خارجی ایران از صفویه تا پایان پهلوی اول) سیاست خارجی ایران کمینه در 500 سال گذشته از ناسازگاری ژرف میان آرزوها و توانمندی ها رنج برده است...(این در حالی است که) هدف ها می باید با جهت گیری به سوی آرمان ها و آرزوها ولی بر پایه توانمندی ها شکل گیرد. افسوس که راهکارهای واقع بینانه در فرهنگ همگانی ما ایرانیان امری پسندیده نیست. از این رو آنان که بر پایه آرزوها و بدون نگاه به توانمندی ها گام برداشته اند، هرچند در دستیابی به آرزوها ناکام مانده و یا فراتر از آن به منافع ملی و یکپارچگی سرزمینی کشور زیان زده باشند، همچنان قهرمانان تاریخی ما شناخته شده اند. و آنان که در چارچوب توانمندی برای رسیدن به آرمان های ملی کوشیده اند، بیشتر ترسو، سازشکار، فریب خورده، و واداده شناخته شده اند.
در فرهنگ سیاسی ما نرمش نرمش و سازش همچون دست کشیدن از آرمان ها و ارزش ها (یا به زبان روشن تر آرزوها) به شمار می رود که نکوهیده است. در برابر، ناسازگاری، تندخویی، و سازش ناپذیری (یا به بیان روشن تر پافشاری بر آرزوها) پسندیده و ستاینده است.
بر پایه همین چاله شناختی همگانی ما است که آنان که با آرزوهای ارزشمند پس گرفتن سرزمین های از دست رفته ایران در جنگ ایران و روس، و بدون نگاه به توانمندی های کشور، جنگ پسین را راه انداختند که به از دست رفتن بخش های ارزشمندی از سرزمین ایران از قفقاز تا قزوین انجامید، کمتر برای این کژروی سهمگین تاریخی نکوهش می شوند. آنان که برای جلوگیری از زیان بیشتر، در پیمان ترکمانچای بخش هایی از سرزمین کشور را بازپس گرفتند تا امروز در نگرش همگان و در کتاب های درسی نکوهیده و میهن فروش شناخته می شوند. بی گمان پیمان ترکمانچای بسیار زیان آور بود و انگیزه نگهداری تاج و تخت در آن دیده می شود، ولی کسی نمی پرسد که چه فرآینده به چنان پیمانی انجامید که ایران ناگزیر از گفت وگو پس از شکست و درماندگی شد، و آن پیمان خفت بار دست کم، بخش ارزشمندی از خاک تازه از دست رفته را به ایران بازگرداند.
نگاه نکردن به توانمندی ها در رفتار روزانه ما نیز به چشم می خورد؛ آن جا که پشت چراغ راهنمایی، برای گردش به چپ، تمامی پهنای خیابان را گرفته و راه همگان را می بندیم؛ و یا در پشت تونل ها و راه هایی که دو خط به یک خط تبدیل می شوند، چندین خط می سازیم و مایه تاخیر خودمان و دیگران می شویم. این همان گزینش تاریخی است که خودمان انجام داده ایم، و هنوز در گوشه گوشه زندگی به همین گزینش مشغولیم. بنده نیز خودرا تافته جدابافته ای از این «خودمان» نمی دانم و بر برج عاج روشنفکران شیفته بیگانگان نمی ایستم. (پایاب شکیبایی صص 27 و 28)